شیخ عمر بن سعید فتوتی می گوید:
خداوند متعال با تجانس و تأنیس، در میان اشکال مختلف، پیوند و الفت ایجاد کرد زیرا همه‌ی آنها از یک منبعِ فطرت هستند. چنانچه خداوند میفرماید: «خَلَقْتُ بِيَدَيَّ: با دستان قدرت خود آفرید.» (1).
و نیز از منظر فطرت خاص، با تجانس و تانیس، در میان روح ها، پیوند و الفت ایجاد کرد چنانچه خداوند میفرماید:« وَنَفَخْتُ فيهِ مِنْ روحي: از روح خود در او دمیدم»(2).
و با بازبینی همین صفتِ تجانس، در میان دل ها نیز پیوند و الفت ایجاد نمود و این حدیث به این نکته اشاره دارد: «بين إصبعين من أصابع الرحمن: دل‌‌های آدمیان بین دو انگشت از انگشت‌‌های خدا قرار دارد»(3).
با تجانس و همگونیِ عقول، در میان عقل ها نیز پیوند و الفت ایجاد کرد که ماهیت ذاتیشان است و درموردشان گفته شده: «العقل أول ما صدر من الباري: عقل، نخستین صادر از خالق است»….
و با مطالعه انوار در میان اسرار، الفت ایجاد کرد و پیش از آنکه انوار غیب را، از طریق موافقت ارواح از جهت هم مقامیشان در فرمانبرداری، دیدن آیات و نشانه ها، پیروزی با کرامات، موافقت ارواح با مؤانست آنها، هم مقامیشان در مشاهدات، رفتارشان در مسالک مراقبات و محاضرات و موافقت قلبها با همانندی سیر و سلوکشان در صفات، ببینند؛ انوار را از غیب به آن متصل نمود…
مؤانست مریدان با اراده و مؤانست دوستداران، با محبت است… هر چیزی با هم جنس خود مأنوس می‌شود و به کسی می پیوندد که در شأن و منزلتش باشد (4).
میگوید: برخی گفتند: با رسالت، در میان قلوب فرستاده شدگان الفت ایجاد کرد و قلوب انبیا با نبوت، قلوب صدیقین با درستی، قلوب شهدا با مشاهده، قلوب صالحان با خدمت و قلوب عموم مومنان با هدایت الفت گرفت.
فرستاده شدگان را رحمتی بر انبیا قرارداد و انبیا را رحمتی بر صدیقان، صدیقان را رحمتی بر شهدا، شهدا را رحمتی بر صالحان، صالحان را رحمتی بر عموم مومنان و مومنان را رحمتی بر کافران نهاد. (5)
پی نوشت/
- سوره ص : 75 .
- حجر : 29 .
- صحيح مسلم ج: 4 ص: 2045 .
- شيخ عمر الفوتي – رماح حزب الرحيم على نحور حزب الرجيم (پینوشتی بر جواهر المعاني اثر علي حرازم ) – ج 1 ص 28 – 29
- همان منبع – ج 1 ص 29 .
