فنا: به معنای ذوب شدن در نور است، به طوری که از فانی چیزی باقی نمی ماند، پس دیگر چیزی جز خدا نمی بیند، جز با خدا نمی شنود، و هیچ حرکتی، سکون یا احساسی جز به حکمت خدا ندارد.
فنا: به اين معناست که مرید دیگر خودش را نمی‌بیند و در درون خود چیزی جز شیخ یا طریقتش نمی‌‌یابد.
فنا، یعنی نبودِ بنده و حضور پروردگار.
فنا در طریقت سه مرتبه دارد:
فنایِ در شیخ، سپس فنای در رسول ﷺ، سپس فنای در خداوند متعال.
فنای در شیخ
به معنای این است که باور داشته باشی که شیخ در همه‌ی حالات و حرکاتت و در همه اوقات، حاضر، ناظر و مراقب توست. پس اگر تصویر او در تو محقق شود و در قلبت تجسم پیدا کند، تو را به اطاعت کامل از شیخ، وادار می‌کند؛ اطاعتی کورکورانه. هرگاه به این مرتبه رسیدی، به محبت و اطاعت از رسول صل الله تعالی علیه و آله وسلم بدل می شود، و در این وقت حضرتش صل الله تعالی علیه و آله وسلم، برایت حاضر، ناظر، شاهد و مراقب می شود و محبت شیخ تبدیل به محبت رسول ﷺ می شود و در قلبت تجسم پیدا می کند و تو را به اطاعت کامل از او ﷺ می رساند. پس فنای در رسول، محقق می‌‌شود. یعنی در خوردن، نوشیدن، خواب و در همه حرکات و سكونت همراه توست… و بعد از تحقق در این مرتبه، این محبت به (عشق به) حضرت الهی منتقل می شود، پس هرگاه به حضرت الهی رسیدی و وارد شدی، در این زمان دیگر چیزی بر تو پوشیده نمی‌ماند، تو در حضرت الهی با خدا می شنوی، با خدا می بینی، با خدا پرواز می کنی و همه چیز با خداست.
سید شیخ
محمد عبد الکریم کسنزانی حسینی
رئیس طریقت علیه قادری کسنزانی در جهان
