اصطلاح (اُمید)
در لغت: آرزو و خواسته ،متضاد یأس و نا اميدی. (۱)
در قرآن کریم :
این لفظ در قرآن کریم چندین مرتبه تکرار شده، از جمله این گفته خداوند تعالی: (الْمالُ والْبَنونَ زینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا والْباقِیاتُ الصّالِحاتُ خَیرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَخَیرٌ أَمَلاً) (۲) مال و فرزندان زیب و زینت حیات دنیاست و اعمال صالح که (تا قیامت) باقی است نزد پروردگار از نظر ثواب بهتر و از نظر امیدمندی نیکوتر است .
در سنت مطهره:
عمرو بن عوف انصاری روایت می کند که رسول الله (ص ) فرمودند: گمان می کنم، شنیده اید که ابو عبیده مالی را از بحرین آورده است؟ جواب دادند: بلی ای پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم! فرمود: شاد باشید و امیدوار به آنچه شما را شاد سازد! (۳)
در اصطلاح صوفی:
شیخ عبدالله سهل ابن تستری می گوید: آرزو زمین معصیت است. (۴) شیخ عبدالرحمن بن ابی بکر قادری می گوید: بعضی حکما گفته اند: آرزو نیروی شیطان بر قلب های غافلان است. (۵) شیخ احمد کمشخانوی نقشبندی می گوید: آرزو به معنای امید است که موجب بقای قلب می شود، و هر کس در پی براورده ساختن آرزوهایش باشد در حالی که از مرگ غافل شده و یاد آن را ترک و فراموش کرده، ناگاه متوجه می شود که اجلش رسیده است. (۶)
در اصطلاح کسنزان:
آرزویی که به خداوند تعلق داشته باشد و موجب قرب به او شود رجا می باشد و اگر به غیر او تعلق داشته باشد و موجب دوری شود را حرص می گویند، و آرزو به آرزو کننده بستگی دارد اگر نیتش خیر باشد به خیر منتهی می شود و اگر نیتش شر باشد به شر منتهی می شود.
حاشیه ها:
[1] – المعجم العربي الأساسي – ص 107 .
[2] – الكهف : 46 .
[3] – صحيح البخاري ج: 4 ص: 1473 .
[4] – الشيخ سهل التستري – تفسير القرآن العظيم – ص 81 .
[5]- الشيخ عبد الرحمن بن أبي بكر القادري – مخطوطة تحفة العباد وأدلة الوراد – ورقة 4 ب .
[6] – الشيخ أحمد الكمشخانوي النقشبندي -جامع الأصول في الأولياء -ج2ص126 .
منبع: السيد الشيخ محمد الكسنزان الحسيني – موسوعة الكسنزان فيما اصطلح عليه اهل التصوف والعرفان – مادة (ا م ل ) .
