الحمد لله رب العالمین که فرمود: «ای کسانی که ایمان آورده اید، خدا را بسیار یاد کنید و صبح و شام او را تسبیح گویید.» و درود و سلام بر سرور ما حضرت محمد و بر خاندان و یارانش.
خدایا، بر سرور ما محمد، که وصف، وحی، رسالت و حکمت است، درود بفرست و بر خاندان و یارانش نیز درود و سلام کامل نازل فرما.
فضيلت هاي صلوات و فوايد آن
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله که صلوات بر سید و پیامبر و مولای ما محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را یکی از بهترین راه های نزدیک شدن به خدا قرار داده است، هم برای فرد و هم برای جمع. خداوند در قرآن کریم ما را به این عمل سفارش کرده و فرموده است: “إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا.” ترجمه: “همانا خدا و فرشتگانش [همواره] بر پيامبر رحمت [و درود] مى‌فرستند، [پس] اى كسانى كه ايمان آورده ايد [شما نيز] بر او رحمت [و درود] بفرستيد و به شايستگى بر او سلام كنيدهمانا خدا و فرشتگانش [همواره] بر پيامبر رحمت [و درود] مى‌فرستند، [پس] اى كسانى كه ايمان آورده ايد [شما نيز] بر او رحمت [و درود] بفرستيد و به شايستگى بر او سلام كنيد”
در احادیث متعددی در مورد فضیلت و منفعت صلوات بر پیامبر آمده است. یکی از آن ها این است که روزی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با خوشحالی آمد و گفت: جبرئیل به من خبر داد که هر کسی از امتم یک بار بر من صلوات بفرستد، خداوند ده بار بر او صلوات می فرستد. در روایتی دیگر آمده که ملائکه هم ده بار بر او صلوات می فرستند. همچنین گفته شده که خداوند به نگهبانان او امر می کند که به مدت سه روز گناهان او را ثبت نکنند و در روایتی آمده است که تا شیر به پستان برگردد وارد آتش نمی شود، همچنین در روایت دیگری آمده که هر کسی که در صبح صلوات بفرستد، تا شب گناهانش بخشیده می شود، و اگر شب صلوات بفرستد، تا صبح بخشیده می شود. هر کس یک بار بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) سلام کند، خداوند ده بار بر او سلام می فرستد و گفته شده که این سلام حتی از آزاد کردن بردگان هم بهتر است.
صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) باعث می شود که ده گناه پاک شود و ده حسنه نوشته شود. در روایت دیگری آمده که هر صلواتی که فرستاده شود، به سرعت از دهان خارج می شود و هیچ چیز، از درخت یا سنگ یا آب یا خشکی، و شرف و غرب نمی ماند مگر اینکه آن ها گزارش می دهند که این صلوات از فلان شخص فرستاده شده است و خداوند نیز بر او صلوات می فرستد.
صلوات بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) درهای هشت گانه بهشت را باز می کند و بوی خوشی از آن بلند می شود، که باعث می شود هر فرشته ای بر کسی که این صلوات را فرستاده، دعا و استغفار کند.
در روایتی آمده است که هر بنده مؤمن یا زن مؤمنه ای که شروع به فرستادن صلوات بر پیامبر (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) کند، درهای آسمان و دروازه ها تا عرش الهی برای او باز می شود و هیچ فرشته ای در آسمان باقی نمی ماند مگر اینکه بر پیامبر (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) صلوات می فرستد و برای آن بنده مؤمن یا زن مؤمنه استغفار می کنند. همچنین، هر کسی که ده بار بر پیامبر صلوات بفرستد، خداوند و فرشتگانش صد بار بر او صلوات می فرستند. و هر کسی که صد بار در روز صلوات بفرستد، مانند کسی است که شبانه روز صلوات را ادامه داده و خداوند صد حاجت او را برآورده می کند: هفتاد در آخرت و سی در دنیا. در روایتی آمده است که برای او صد صدقه نوشته می شود و هزار گناه از او محو می شود و خداوند برای او هزار حسنه می نویسد. همچنین، هر کسی که در روز پانصد بار صلوات بفرستد، هرگز فقیر نمی شود. و کسی که ایستاده صلوات بفرستد، تا زمانی که بخشیده نشود، نمی نشیند. و کسی که نشسته صلوات بفرستد، تا زمانی که بخشیده نشود، بر نمی خیزد. همچنین، صلوات بر پیامبر (صلى الله عليه وسلم) ثواب حج و جهاد در راه خداوند را دارد. و پیامبر (صلى الله عليه وسلم) صلوات کسانی که در روز جمعه بر او صلوات می فرستند را با گوش های مبارکش می شنود. و هر دعایی که با صلوات شروع و تمام شود، رد نمی شود؛ زیرا دو طرف آن قبول است و خداوند کریم تر از آن است که میان آن دو را رد کند.
از فواید صلوات بر پیامبر (صلى الله تعالى علیه و آله و سلم) این است که نگرانی ها، سختی ها و مشکلات را برطرف می کند، گناهان و خطاها را پاک می سازد، سبب آمرزش گناهان می شود، امور را آسان می کند، حاجات را برآورده می سازد، روزی ها را زیاد می کند، امنیت از خشم خداوند را به ارمغان می آورد، ترازوی اعمال را سنگین می کند، هول و وحشت قیامت را دفع می کند، نفاق را از بین می برد، فقر را دور می کند، رحمت الهی را نزدیک می سازد، قلب را نورانی می کند، خشنودی خداوند را فراهم می سازد، جایگزین عبادات می شود، در برابر دشمنان یاری می دهد، نقشه های شیطان را ضعیف می کند، و با برکت خود به فرد صلوات فرست و فرزندانش و نسل های آینده او می رسد. خداوند کسی را که صلوات می فرستد، مأمور می کند تا از بدگویی دیگران نسبت به او جلوگیری کند و دیگران را نیز از بدگویی او بازدارد. در مجموع، صلوات آسان ترین عبادت ها و نزدیک ترین آن ها به خداوند است و در هر حالتی از هر کسی پذیرفته می شود، خواه از کسی که با اخلاص آن را می گوید و خواه از کسی که به ظاهر آن را انجام می دهد، بنا به درست ترین سخنان.
صلوات وصفی
صلوات وصفی که استاد و شیخ ما، حضرت سید شیخ غوث سلطان خلیفه محمد المحمد کسنزان حسینی، به ما اجازه داده اند و صیغه آن چنین است: «اللَّهُمَّ صَلِّ على سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ ٱلوَصْفِ وَٱلوَحْيِ وَٱلرِّسَالَةِ وَٱلحِكْمَةِ وَعَلى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ تَسْليماً»، به طور کامل شامل کمالات و صفات محمدی است که هیچ حد و مرزی برای آن وجود ندارد.
معنی «وصف» به طور مطلق آن است، به طوری که هیچ کس نمی تواند به سایه وصف او نزدیک شود (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم).
معنی «وحی» این است که او (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) تمامی راه های وحی را در بر گرفت، در حالی که دیگر پیامبران (علیهم الصلاة و السلام) تنها به یکی از آن ها دست یافتند. خداوند می فرماید: «وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ». ترجمه: “براى هيچ بشرى ممكن نيست كه خدا با او سخن بگويد مگر به صورت وحى يا از پشت مانع و پوشش يا فرستاده اى را بفرستد تا با اجازۀ او هر چه [خدا] بخواهد وحى كند؛ زيرا كه او والا مرتبۀ حكيم است”.
معنی «رسالت» این است که او (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) قرآن زنده ای بود که بر زمین راه می رفت، و همچنین قرآن خُلق او بود، چنان که حضرت عائشه (رضی الله عنها) فرمودند: «خُلُقُهُ القرآنَ».
معنی «حکمت» این است که او (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) به مطلق حکمت دست یافت که به معنای تعادل دقیق در تمام برخوردهاست. خداوند می فرماید: «وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا»، ترجمه: “خدا) به هر كس كه بخواهد حكمت مى بخشد، و به هر كس حكمت داده شود، به يقين، خيرى فراوان داده شده است” و او (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) میزان دقیقی بود که حق را بیان می کرد، و ما حق داریم بگوییم که سید ما محمد (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) خود حکمت است. خداوند به زنان پیامبر (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) می فرماید: «وَاذكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا»، ترجمه: “و از آن همه آیات الهی و حکمتی که در خانه های شما تلاوت می شود متذکر شوید (و پند گیرید، و بدانید) که همانا خدا را (به خلق) لطف و مهربانی است و (به حال همه) آگاه است”. و یاد کردن حکمت به معنای یاد کردن او (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) است، و صلوات و سلام بر او ترجمه ای از این امر است.
علاوه بر آن، از آنجا که او (صلى الله تعالى عليه وآله وسلم) وصف مطلق بود، خداوند وحی رسالت را به او داد تا آن را با حکمت به مردم ابلاغ کند.
صیغه‌ی صلوات وصفی و اعداد آن
(اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ ٱلوَصْفِ وَٱلوَحْيِ وَٱلرِّسَالَةِ وَٱلحِكْمَةِ وَعَلى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلِّمْ تَسْلِيمًا)
در اذکار عمومی: 100 هزار بار / از تمامی مشکلات نجات می دهد.
در اذکار روزانه: 1000 بار هر روز.
در اذکار روزانه، بعد از نماز عشاء و اذکار مربوط به آن: 100 بار.
از غروب دوشنبه تا غروب سه شنبه، و از غروب پنجشنبه تا غروب جمعه، (بدون شمارش) به جای تسبیحات در اذکار عمومی.
فضل و مشروعيت اذكار (اوراد) در شريعت اسلامی
خداوند متعال می فرماید : [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً . وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلاً ] ترجمه: “اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا را ياد كنيد يادى بسيار، و صبح و شام او را به پاكى بستاييد”.
و نیز می فرماید : [ إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَات وَالْأَرْضِ وَاخْتِلافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبَابِ . الَّذِينَ يَذكُرُونَ اللَّهَ قِيَاماً وَقُعُوداً وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ] ترجمه: ” مسلما در آفرينش آسمانها و زمين و در پى يكديگر آمدن شب و روز براى خردمندان نشانه هايى [قانع كننده] است، همانان كه خدا را [در همه احوال] ايستاده و نشسته و به پهلو آرميده ياد مى كنند و در آفرينش آسمانها و زمين مى انديشند [كه] پروردگارا اينها را بيهوده نيافريده اى منزهى تو پس ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار”.
وخداوند متعال می فرماید : [ الَّذِينَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكْرِ اللّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ] ترجمه: “همان كسانى كه ايمان آورده اند و دلهايشان به ياد خدا آرام مى گيرد آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مى يابد”.
و پیامبراکرم صلى الله تعالى عليه وآله وسلم می فرماید: [ أَلا أُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرِ أَعْمَالِكُمْ وَأَزْكَاهَا عِنْدَ مَلِيكِكُمْ وَأَرْفَعِهَا فِي دَرَجَاتِكُمْ وَخَيْرٌ لَكُمْ مِنْ إِنْفَاقِ الذَّهَبِ وَالْوَرِقِ وَخَيْرٌ لَكُمْ مِنْ أَنْ تَلْقَوْا عَدُوَّكُمْ فَتَضْرِبُوا أَعْنَاقَهُمْ وَيَضْرِبُوا أَعْنَاقَكُمْ قَالُوا بَلَى قَالَ ذِكْرُ اللَّهِ تَعَالَى ] ترجمه: ” آیا شما را از بهترین اعمالتان و پاک ترین آن ها نزد پروردگارتان و بالاترین آن ها در درجاتتان آگاه کنم، و چیزی که برای شما بهتر از انفاق طلا و نقره است و بهتر از این که با دشمنتان روبرو شوید و گردن های آنان را بزنید و آنان نیز گردن های شما را بزنند؟ گفتند: بله. فرمود: یاد خداوند متعال” (آن را الترمذي روايت كرد)
فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( لا إله إلا الله ) : پیامبرأعظم صلى الله تعالى عليه وآله وسلم می فرماید : [ أَفْضَلُ مَا قُلْتُ أَنَا وَالنَّبِيُّونَ مِنْ قَبْلِي لا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ ] ترجمه: “بهترین چیزی که من و پیامبران پیش از من گفتیم این است لا إله إلا الله وحده لا شریک له . (هیچ معبودی جز خداوند یگانه نیست ک هیچ شریکی ندارد). ( آن را مالک روایت کرد)
و همچنین صلى الله تعالى عليه وآله وسلم می فرماید : [ أَكْثِرُوا مِنْ قَوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ ] ترجمه: “زیاد بگویید: لا إله إلا الله (هیچ معبودی جز خداوند نیست). (آن را أحمد روايت كرد) .
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( الله ) : خداوند متعال مي فرمايد : [قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِي خَوْضِهِمْ يَلْعَبُونَ] ترجمه: “بگو: «الله» سپس آنها را در سرگرمی شان رها کن تا بازی کنند.و صلى الله تعالى عليه وآله وسلم فرمود : [ لا تقوم الساعةُ حتى لا يقال في الأرضِ الله الله ] ترجمه: «قیامت برپا نمی شود تا زمانی که دیگر بر روی زمین «الله، الله» گفته نشود.» (مسلم روايت كرد).
` فضيلت ومشروعيت تسبيح با ذكر (يا هو) : خداوند متعال مي فرمايد : [ إِنَّمَا إِلَهُكُمُ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا]، ترجمه: ” همانا معبود شما همان الله است که هیچ معبودی جز او نیست و علم او همه چیز را فراگرفته است”. و همچنین می فرماید: [ هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ ]، ترجمه: «او خدایی است که هیچ معبودی جز او نیست، دانای غیب و شهود است، او رحمان و رحیم است.» و بخاري از أبي هريرة روایت کرده که پیامبر صلى الله تعالى عليه وآله وسلم فرمود : ] رَأَى عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَجُلًا يَسْرِقُ فَقَالَ لَهُ أَسَرَقْتَ قَالَ كَلَّا وَاللَّهِ الَّذِي لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَقَالَ عِيسَى آمَنْتُ بِاللَّهِ وَكَذَّبْتُ عَيْنِي ] ترجمه: «عیسی بن مریم مردی را دید که دزدی می کرد. به او گفت: آیا دزدی کردی؟ مرد گفت: نه، به خدا قسم که هیچ معبودی جز او نیست. عیسی گفت: به خدا ایمان آوردم و به چشم خودم تکذیب کردم.»
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( يا حي) : خداوند متعال می فرماید : [ وَتَوَكَّلْ عَلَى الْحَيِّ الَّذِي لَا يَمُوتُ وَسَبِّحْ بِحَمْدِهِ وَكَفَى بِهِ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا ] ترجمه: “و بر آن زنده كه نمى ميرد توكل كن و به ستايش او تسبيح گوى و همين بس كه او به گناهان بندگانش آگاه است”. واز امام علي ابن أبي طالب كرم الله وجهه می فرماید : “وقتی روز بدر فرا رسید، مدتی جنگیدم و سپس با عجله آمدم تا ببینم پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم چه می کند. وقتی رسیدم، دیدم که در سجده است و می گوید: «یا حی یا قیوم» و چیزی بر آن نمی افزاید. سپس به جنگ برگشتم و دوباره آمدم، او همچنان در سجده بود و همان را می گفت. دوباره به جنگ رفتم و بازگشتم و او همچنان همان را می گفت. او همچنان آن را می گفت تا اینکه خداوند پیروزی را نصیبش کرد”. (الحاكم روايت كرد)
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( يا واحد ) : خداوند متعال مي فرمايد : [ وَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ لاَّ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ] ترجمه: “و معبود شما معبود يگانه اى است كه جز او هيچ معبودى نيست [و اوست] بخشايشگر مهربان” از عایشه روایت شده است که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم هرگاه در شب می چرخید، می فرمود: [ لا إله إلا الله الواحد القهار رب السماوات والأرض وما بينهما العزيز الغفار الجبار ] (النسائي روایت کرد)
` فضيلت ومشروعيت تسبيح با ذكر ( يا عزيز ) : خداوند متعال می فرماید : [ وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ] “و به راستی که پروردگار تو همان عزیز و رحیم است”. الشعراء : 9، و پیامبر اکرم صلى الله تعالى عليه وآله وسلم می فرماید : [ أَعُوذُ بِعِزَّةِ اللَّهِ وَقُدْرَتِهِ مِنْ شَرِّ مَا أَجِدُ ] ترجمه: “پناه می برم به عزت و قدرت خداوند از شر آنچه احساس می کنم.” (مالك روایت کرد).
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( يا ودود ) : خداوند متعال می فرماید : [ وَاسْتَغْفِرُواْ رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُواْ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ ]، ترجمه: ” و از پروردگارتان آمرزش بخواهید سپس به سوی او توبه کنید، همانا پروردگار من مهربان و دوستدار است.” و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: [ إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى تِسْعَةً وَتِسْعِينَ اسْمًا مِائَةً غَيْرَ وَاحِدٍ مَنْ أَحْصَاهَا دَخَلَ الْجَنَّةَ هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ …الْوَدُودُ … ] ترجمه: «خداوند متعال نود و نه نام دارد، صد نام منهای یک. هر کس آن ها را بشمارد، وارد بهشت می شود. او الله است که هیچ معبودی جز او نیست، رحمان و رحیم … ودود (دوستدار) …» (الترمذي روايت كرد) .
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( يا رحمن ، يا رحيم ) خداوند متعال مي فرمايد: [هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ ] ترجمه: “اوست خدايى كه غير از او معبودى نيست داننده غيب و آشكار است اوست رحمتگر مهربان”، پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هر کس که می‌خواهد بدهی خود را بپردازد، هر روز این دعا را بخواند: «قل اللهم مالك الملك… بغير حساب»، و بگوید: «رحمن دنیا و آخرت و رحیم آنها، از هر کدام که بخواهی عطا می کنی و از هر کدام که بخواهی منع می کنی، بدهی مرا بپرداز.» اگر بدهی تو به اندازه‌ی زمین پر از طلا و نقره باشد، خداوند آن را برایت ادا خواهد کرد. ] (الحاكم والطبراني روايت كردند).
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( لا إله إلا الله محمد رسول الله صلى الله تعالى عليه وسلم ) : رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «هنگامی که آدم علیه السلام مرتکب خطا شد، گفت: ای پروردگار، از تو به حق محمد می خواهم که مرا ببخشی. خداوند فرمود: ای آدم، چگونه محمد را شناختی در حالی که او را نیافریده ام؟ آدم گفت: ای پروردگار، هنگامی که مرا با دستان خود آفریدی و از روح خود در من دمیدی، سرم را بلند کردم و دیدم که بر پایه های عرش نوشته شده است: “لا إله إلا الله، محمد رسول الله”. دانستم که تو نام کسی را کنار نام خود قرار نمی دهی مگر اینکه او محبوب ترین مخلوق نزد تو باشد. خداوند فرمود: راست گفتی ای آدم، او محبوب ترین مخلوق نزد من است. مرا به حق او بخوان، که تو را بخشیدم. و اگر محمد نبود، تو را نمی آفریدم.» این حدیث را حاکم در کتاب مستدرک نقل کرده است.
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أكبر)خداوند متعال می فرماید : ] فَسُبْحَانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَحِينَ تُصْبِحُونَ] ترجمه: ” پس خدا را تسبيح گوييد آنگاه كه به عصر درمى آييد و آنگاه كه به بامداد درمى شويد”، وخداوند متعال می فرماید : [ وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَلَم يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُن لَّهُ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلَّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيراً]،ترجمه: بگو ستايش خدايى را كه نه فرزندى گرفته و نه در جهاندارى شريكى دارد و نه خوار بوده كه [نياز به] دوستى داشته باشد و او را بسيار بزرگ شمار”. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «بهترین سخنان چهار کلمه اند: سبحان الله، الحمد لله، لا إله إلا الله، و الله اکبر.» این حدیث را بخاری روایت کرده است.
` فضيلت و مشروعيت تسبيح با ذكر ( الاستغفار ) ، خداوند متعال می فرماید : [ قُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّاراً . يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَاراً . وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَاراً ] ترجمه: “و گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او همواره آمرزنده است، [تا] بر شما از آسمان باران پى در پى فرستد، و شما را به اموال و پسران يارى كند و برايتان باغها قرار دهد و رود ها براى شما پديد آورد” و هچنین بخاری روایت کرد : رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: “به خدا سوگند، من در هر روز بیش از هفتاد بار از خداوند طلب آمرزش می کنم و به سوی او توبه می کنم.”
` فضيلت و مشروعيت ذكر با خواندن ( سوره الفاتحه ) : امام مالک روایت کرده است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در مورد سوره فاتحه فرمود: «این سوره همان السبع المثانی و قرآن عظیم است که به من عطا شده است». همچنین روایت شده است که ابوهریره می گوید: شنیدم رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «خداوند تبارک و تعالی فرمود: نماز را میان خود و بنده ام دو قسمت کردم. نیمی از آن برای من و نیمی از آن برای بنده ام است و بنده ام آنچه می خواهد برای اوست. رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: بخوانید! بنده می گوید: {الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ} خداوند تبارک و تعالی می فرماید: بنده ام مرا ستایش کرد. بنده می گوید: {الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ} خداوند می فرماید: بنده ام مرا ثنا گفت. بنده می گوید: {مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ} خداوند می فرماید: بنده ام مرا تمجید کرد. بنده می گوید: {إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ} این آیه میان من و بنده ام است و بنده ام آنچه می خواهد برای اوست. بنده می گوید: {اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ} این برای بنده ام است و آنچه می خواهد برای اوست.» (روایت از مالک).
فضیلت و مشروعیت ذکر با خواندن سوره اخلاص: ترمذی روایت کرده است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «آیا یکی از شما نمی تواند در یک شب یک سوم قرآن را بخواند؟ هر که الله الواحد الصمد را بخواند، گویی یک سوم قرآن را خوانده است».
اذكار و اوراد كسنزان
در پرتو آیات قرآن کریم و سنت مطهّر
طریقت کسنزانی دارای اوراد، تسبیحات و اذکار در سایه آیات قرآن کریم و سنت نبوی مطهر بر صاحب آن بهترین درودها و کامل ترین سلام ها است، که می توانیم به ترتیب زیر آنها را ذکر کنیم:
روش تسبیحات عمومی
1. لا إله إلا الله (100 هزار بار) تو را از تمام گناهان پاک می کند، حتی اگر به اندازه کف دریا باشند.
2. الله (100 هزار بار) تو را به رحمت خداوند متعال می رساند.
3. یا هو (100 هزار بار) نور ایمان را تثبیت کرده و تو را به مقام علما می رساند.
4. یا حی (100 هزار بار) تمام آلودگی ها را از قلب تو پاک می کند.
5. یا واحد (100 هزار بار) اگر خالص باشی، حجاب بین بنده و پروردگارش را برمی دارد.
6. یا عزیز (100 هزار بار) تو را از شر نفس و شیطان نجات می دهد.
7. یا ودود (100 هزار بار) اگر خالص باشی، گوش و چشم تو را باز می کند.
8. یا رحمن (100 هزار بار) تو را از هر غم و اندوه در دنیا و آخرت نجات می دهد.
9. یا رحیم (100 هزار بار) تو را به رحمت خداوند وارد می کند.
10. سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلا الله و الله اکبر (100 هزار بار) ثوابش برابر با هزار حج مقبول است.
11. اللهم صلِ على سیدنا محمد الوصف والوحي والرسالة والحكمة وعلى آله وصحبه وسلم تسلیماً (100 هزار بار) تو را از تمام مشکلات نجات می دهد.
12. بسم الله الرحمن الرحیم و لا حول و لا قوة إلا بالله العلي العظيم (100 هزار بار) خداوند تو را با 99 دارو شفا می بخشد.
13. سوره اخلاص، یعنی قل هو الله أحد (100 هزار بار) خداوند تو و والدینت را می آمرزد.
14. لا إله إلا الله الملک الحق المبین محمد رسول الله صلی الله تعالی علیه و سلم صادق الوعد الأمین (100 هزار بار).
15. صلی الله سبحانه وتعالی علیک و سلم یا رسول الله (100 هزار بار).
16. لا مقصود إلا الله (100 هزار بار).
17. لا موجود إلا الله (100 هزار بار).
18. لا مطلوب إلا الله (100 هزار بار).
19. لا مراد إلا الله (100 هزار بار).
اوراد عمومی به پایان رسید و توسط شیخ ما، حضرت سید شیخ شمس الدین محمد نهرو کسنزانی حسینی، رئیس طریقه علیّه قادریه کسنزانی در جهان، به ما اجازه داده شد.
روش تسبيحات روزانه
پس از نماز صبح: (300 بار) لا إله إلا الله، (100 بار) لا إله إلا الله محمد رسول الله صلی الله تعالی علیه و سلم، در هر لحظه و نفس به تعداد آنچه علم خدا گسترده است، (300 بار) الله، (30 بار) سوره فاتحه، (100 بار) استغفر الله العظیم. (20 بار) صلوات الدر و متن آن چنین است: (اللهم صل علی سیدنا محمد الدر الأنور، و الیاقوت الأبهر، نور الله الأزهر، و سر الله الأكبر، به تعداد آنچه در علم تو از عدد است، با هر چشم بر هم زدنی از ازل تا ابد، و بر آل و اصحابش درود و سلام بفرست). محمد نور بابه علی (100 بار). و مرید باید بداند که در این ذکر مبارک، نصرت، عزت، وصول و شادی برای اهل طریقت به خصوص و مسلمانان به طور عام است، زیرا وارد شده است که رسول اعظم صلی الله تعالی علیه و آله و سلم فرمود: «من شهر علم هستم و علی دروازه آن است».
توجه: این ذکر برای خلفا واجب و برای مریدان مستحب است.
تحصین قادری و پس از نماز صبح خوانده می شود، با نیت تحصین از همه آزارهای زمینی و آسمانی، انسانی و جنی. این ذکر برای خلفا در تکایا واجب و برای سایر مرشدین و مریدان مستحب است:
حَسْبُنا اللهُ ونِعْمَ الوَکیل (100 بار)
لا إلهَ إلا أنْتَ سُبحانكَ إنّي كنتُ منَ الظّالمین (100 بار)
وَأُفَوِّضُ أمْري إلى اللهَ إنَّ اللهَ بَصیرٌ بالعِباد (100 بار)
رَبِّ إنّي مَسَّنيَ الضُّرُّ وأنْتَ أرْحَمُ الرّاحِمین (100 بار)
(( الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ )) (6 بار) و در بار هفتم اضافه می کند: (( فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللهِ وَاللهُ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ )) سپس به آن دعای جلاله اضافه می شود که به این صورت است:
(( اللهُمَّ إنّي أسألُكَ بسِرِّ الذات ، وبذاتِ السِّر ، هوَ أنتَ ، وأنتَ هوَ ، احتجبتُ بنور الله ، ونورِ عرشِ الله ، بكُلِّ اسمٍ لله ، منْ عدوّي وعدوّ الله ، بمائةِ ألفِ لا حولَ ولا قوةَ إلا بالله ، ختمتُ على نفسي وعلى ديني وعلى كُلِّ شيءٍ أعطانيهِ ربّي ، بخاتَمِ اللهِ المَنیع ، الذي ختمَ بهِ أقطارَ السّماواتِ والأرضِ ، وحَسْبُنا اللهُ ونِعمَ الوَكيل ، نِعمَ المَولى ونِعمَ النَّصیر ، وصَلّى اللهُ على سيِّدنا مُحمدٍ وعلى آلهِ وأصحابهِ وسلَّمَ أجْمعین )).
بعد از نماز ظهر: (165 بار) لا إله إلا الله، (25 بار) سوره فاتحه، (100 بار) استغفر الله العظیم، (20 بار) صلوات الدر.
بعد از نماز عصر: (165 بار) لا إله إلا الله، (20 بار) سوره فاتحه، (100 بار) استغفر الله العظیم، (20 بار) صلوات الدر.
ورد عصر: زمان آن یک ساعت قبل از غروب خورشید است: یا الله یا حی یا قیوم (66 بار)، یا الله مولای الله (66 بار)، یا هُو (66 بار)، یا حی (66 بار)، یا واحد (66 بار)، یا عزیز (66 بار)، یا ودود (66 بار)، یا رحمن (66 بار)، یا رحیم (66 بار)، لا إله إلا الله (100 بار) و بلافاصله بعد از آن این دعا خوانده می شود: ((اللهم صل علی سیدنا محمد الوصف والوحي والرسالة والحکمة و علی آله و صحبه وسلم تسلیماً … اللهم إنّا نسألکَ بکُلِّ اسمٍ هُوَ لَکَ، سَمَّیتَ بهِ نفسَکَ، أو أنْزَلْتَهُ في کتابِکَ، أو علَّمْتهُ أحَداً مِنْ خَلقِکَ، أو اسْتأثرْتَ بهِ في علمِ الغَیبِ عِندَکَ، أنْ تحفَظَ و تنصُرَ طریقتَنا، و أنْ تَجعلَ رایَتَها خفّاقةً فوقَ کلِّ الرایاتِ. و نسألکَ اللهمَّ أنْ تَمُدَّ شیخَنا الحاضِرَ بالعُمرِ المَدیدِ، و العَطاءِ الجَزیلِ، و الفَضلِ الجَلیلِ. و نسألکَ اللهمَّ أنْ تَمُدَّ ابنَ شیخِنا مَدَداً، یحقِّقُ لهُ المَرام، و فوقَ المَرامِ رابطۀً بخَیرِ الأنام. حَقِّقِ اللهمَّ لنا هذهِ الدَعَواتِ، و عَجِّلْ لنا بالإجاباتِ، بحقِّ حبیبِکَ و رسولِکَ، سیدِنا محمد (صلی الله تعالی علیه وسلم). اللهم صل علی سیدنا محمد الوصف والوحي والرسالة والحکمة و علی آله و صحبه وسلم تسلیماً)). و سوره فاتحه خوانده می شود.
بعد از نماز مغرب: (165 بار) لا إله إلا الله، (15 بار) سوره فاتحه، (100 بار) استغفر الله العظیم، (20 بار) صلوات الدر.
بعد از نماز عشاء: (300 بار) لا إله إلا الله، (100 بار) لا إله إلا الله محمد رسول الله صلی الله تعالی علیه و سلم در هر لحظه و نفس به تعداد آنچه علم خدا گسترده است، (300 بار) الله، (10 بار) سوره فاتحه، (200 بار) سوره اخلاص، (100 بار) اللهم صلِ علی سیدنا محمد الوصف والوحي والرسالة والحکمة و علی آله و صحبه وسلم تسلیماً، (100 بار) استغفر الله العظیم، (20 بار) صلوات الدر.
بعد از هر نماز واجب بلافاصله: (3 بار) الله حاضري، الله ناظري، الله شاهد علي، الله معي ، الله معيني ، وهو بكل شيء محيط . به فرموده حضرت پیامبر صلی الله علیه وسلم: (همانا از برترین ایمان فرد این است که بداند خداوند متعال با او است هر کجا که باشد).
از غروب دوشنبه تا غروب سه شنبه، و از غروب پنج شنبه تا غروب جمعه، ذکر عمومی متوقف شده و به صلوات وصفی بدون تعداد تغییر می کند.
هر روز (1000 بار) اللهم صلِ علی سیدنا محمد الوصف والوحي والرسالة والحکمة و علی آله و صحبه وسلم تسلیماً.
این دعا یک بار در روز خوانده می شود، در روز یا شب: (اللَّهُمَّ إنَّكَ تَعْلَمُ سِرِّي وَعَلانِيَتِي، فَاقبَلْ مَعذِرَتِي، وَتَعْلَمُ حاجَتِي، فاعْطِنِي سُؤالِي، وَتَعْلَمُ ما في نَفْسِي، فاغْفِرْ لِي ذُنُوبِي، اللَّهُمَّ إِنِّي أَسأَلُكَ إیمَاناً يُبَاشِرُ قَلْبِي، وَیَقِيناً صَادِقاً حَتَّى أعْلَمَ أَنَّهُ لَنْ يُصِيبَنِي إِلَّا مَا كَتَبْتَهُ عَليَّ، فَأَرْضِنِي بِمَا قَسَمْتَهُ لِي). ترجمه: “خدايا تو از راز و آشکار من آگاهی، پس عذر مرا بپذیر، و نیازم را می دانی، پس خواسته ام را برآورده کن، و از آنچه در دلم است آگاهی، پس گناهانم را ببخش. خدايا از تو ایمانی می خواهم که قلبم را فراگیرد و یقینی راستین تا بدانم که هیچ چیز بر من نمی رسد مگر آنچه که تو برایم مقدر کرده ای. پس مرا به آنچه برایم مقرر داشته ای راضی گردان.
استغفار قادری یک بار در روز خوانده می شود و زمان آن در تهجد از نماز شب یا پس از نماز صبح است و عبارت است از: بسم الله الرحمن الرحيم تبت ورجعت إلى الله استغفر الله إن الله غفور رحيم ، استغفر الله إن الله عفو رحيم ، استغفر الله إن الله رءوف رحيم ، استغفر الله إن الله ستار رحيم ، استغفر الله إن الله شكور رحيم ، استغفر الله إن الله غني حليم ، استغفر الله إن الله سميع عليم ، استغفر الله إن الله علي عظيم ، استغفر الله ولا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم ، استغفر الله بكل استغفار ، استغفر الله بعدد المستغفرين ، استغفر الله لي ولوالديَّ ولجميع المؤمنين والمؤمنات استجب منا الدعوات ، يا من يقبل التوبة عن عباده ويعفو عن السيئات اغفر لنا ما مضى وما هو آت ، برحمتك يا أرحم الراحمين ولا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم ، استغفر الله من كل ذنبٍ أذنبتُهُ عمداً أو خطأ ، وسراً أو علانية ، صغيراً أو كبيراً وأتوب إليه من الذنب الذي أعلم به ومن الذنب الذي لا أعلم إنك أنت علام الغيوب ، غفار الذنوب ، ستار العيوب ، كاشف الكروب فتّاح القلوب ، توبة عبد ظالم لا يملك لنفسه ضراً ولا نفعاً ولا موتاً ولا حياةً ولا نشوراً ، استغفر الله من جميع ما نهى الله ، استغفر الله من جميع ما كرَّهَهُ الله ، استغفر الله من جميع ما منع الله قولاً وفعلاً وحاضراً وناظراً ، استغفر الله من كل ذنب ، استغفر الله من كل خطأ ، استغفر الله من كل سيئة وأتوب إليه ، استغفر الله ولا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم ، استغفر الله يا ذا الجلال والإكرام من جميع الذنوب والآثام ، استغفر الله العظيم الكريم الذي لا إله إلا هو الحي القيوم وأتوب إليه ، ونسأله التوبة والمغفرة والهداية لنا إنه هو التواب الرحيم ، استغفر الله من جميع الذنوب ، واقتديتُ بمشايخ هذه السلسلة وعَلِمْتُ عِلْمَهُمْ ، وأمْرُهُمْ أمْراً ونَهْيُهُمْ نَهْياً ( رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ ) حيٌ عليمٌ سميعٌ بصيرٌ مُريدٌ قادرٌ مُتكلِّمٌ مُكوِّن ، يفعل الله ما يشاء بقدرته ويحكم ما يريد بعزَّته ( أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ) آمنت بالله وملائكته وكتبه ورسله واليوم الآخر والبعث بعد الموت حق ، بالقدر خيره وشره من الله تعالى حق ، وأشهد أن لا إله إلا الله وأشهد أن محمداً عبده ورسوله ، رضيت بالله رباً وبالإسلام ديناً وبمحمد صلى الله تعالى عليه وسلم نبياً ، وبالكعبة قبلة وبالقرآن إماماً وهادياً وبالمؤمنين إخواناً ، ربي الله وديني الإسلام ونبيي محمد صلى الله تعالى عليه وسلم ، اللهم إني أعوذ بك من أن أشرك بك شيئاً وأنا أعلم ، وأستغفرك لما لا أعلم إنك أنت علام الغيوب ولا حول ولا قوة إلا بالله العلي العظيم .
ترجمه دعا:
به نام خداوند بخشنده و مهربان
توبه کردم و به سوی خدا بازگشتم. از خدا بخشش می طلبم زیرا خدا بخشنده و مهربان است. از خدا بخشش می طلبم زیرا خدا گذشت کننده و مهربان است. از خدا بخشش می طلبم زیرا خدا پاداش دهنده و مهربان است. از خداوند بخشش می طلبم زیرا خدا بی نیاز و شکیبا است. از خدا بخشش می طلبم زیرا خدا شنوا و دانا است. از خدا بخشش می طلبم زیرا خدا بلند مرتبه ای بزرگ است. از خدا بخشش می طلبم و هیچ نیرو و حرکتی نیست مگر به واسطه‌ی خدای بلند مرتبه‌ی بزرگ. استغفار می کنم با تمامی استغفار (استغفاری کامل). استغفرالله به تعداد همه‌ی استغفارکنندگان استغفار می کنم(از خدا بخشش می طلبم) برای خودم، پدر و مادرم و همه‌ی مردان و زنان با ایمان، دعاهای ما را اجابت کن ای کسی که توبه را از بندگانت می پذیری و از بدی‌ها می گذری (گذشت می کنی) بیامرز ما را برای گناهانی که گذشت و گناهانی در آینده خواهد بود. به رحمت تو ای مهربان ترین مهربانان، و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. استغفار می کنم از هر گناهی که عمداً یا به خطا مرتکب شدم. و یا در نهان یا آشکار. کوچک یا بزرگ. و به سوی او(خدا) باز می گردم از گناهی که خودم به آن آگاهم و از هر گناهی که به آن آگاه نیستم. همانا تو آگاه نهان‌ها هستی. بخشنده‌ی گناهانی، پوشنده‌ی عیب‌هایی از میان برنده‌ی اندوه های بزرگی. گشاینده‌ی دل هایی توبه‌‌ی بنده ستمگری که برای خودش اختیار ضرر و نفع و مرگ و زندگی و زنده شدن پس از مرگ را ندارد. استغفرالله از همه چیزهایی که خدا نهی کرده است. استغفرالله از همه‌ی چیزهایی که خدا آن را خوش ندارد(دوست ندارد). استغفرالله از همه‌ی آن چیزهایی که خدا در سخن و عمل منع کرده و خود بر آنها حاضر و ناظر است. استغفرالله از هر گناهی. استغفرالله از هر خطایی. استغفرالله از هر کار بدی و به سوی او بازمی‌گردم. استغفرالله ولاحول و لاقوه الابالله العلی العظیم. استغفرالله ای صاحب شکوه و بخشندگی، از همه گناهان و زشتکاری‌ها. از خدای بزرگ بخشش و پوزش می طلبم، همان خدایی که خدایی به جز او نیست. زنده و پایدار است و از او برای خود توبه و مغفرت و هدایت می طلبیم. زیرا او توبه‌پذیر و مهربان است. از همه‌ی گناهان پوزش و بخشش می طلبم و از پیران این سلسله پیروی می کنم و علم آن ها را علم می دانم و دستورات آن را دستور و نهی آن را نهی.(خدایا دل های ما را به باطل مایل نکن، پس از آن که هدایتمان کردی و برای ما از جانب خود رحمت ببخش که همانا تو بخشنده‌ای.) زنده، دانا، شنوا، بینا، صاحب اراده، توانا، گویا، وجود بخش، خدا با قدرت خود هر کار که بخواهد می کند و با عزّت خود هر چه را بخواهد حکم و داوری می کند. (آگاه باشید که خلق و امر از آن خداست وپر برکت است پروردگار جهانیان) ایمان آوردم به خدا و فرشتگانش و کتابهایش و پیامبرانش و روز آخرت. و زنده‌شدن بعد از مرگ حق است. و به این که قدر الهی(خیر و شر آن) از جانب خدا وحق است. و شهادت می دهم که خدایی به جز الله نیست و محمد بنده و فرستاده‌ی اوست. خدا را رب خویش، اسلام را دین خود محمد صلی الله تعالی علیه و سلم را پیامبر خود و کعبه را قبله‌ی خود و قرآن را امام و هدایتگر خود و مؤمنان را برادرانم دانسته و به آن خرسندم. پروردگارم الله و پیامبرم محمد(صلی الله تعالی علیه و سلم) است. خدایا من به تو پناه می برم از این که آگاهانه و دانسته چیزی را شریک تو بدانم و از تو به خاطر آنچه که نمی دانم پوزش می طلبم. همانا تو داننده‌ی نهانی و نیست هیچ نیرو و حرکتی مگر از جانب خدای بلند مرتبه‌ی بزرگ.
این استغفار به تعداد نا محدود خوانده می شود و بهتر است بعد از نماز عشاء تا قبل از نماز فجر خوانده شود: (( اللَّهُمَّ إني أستغفركَ لما تُبْتُ إليكَ مِنهُ ثم عُدتُ فيهِ ، وأستغفركُ لما وعدتُكَ من نفسي ثُمَّ أخلفتُكَ فيهِ ، وأستغفركَ لِمَا أَردْتُ بِهِ وجهَكَ الكريم فَخَالَطَني فيه ما ليسَ لَكَ فيهِ رضاً ، وأستغفركَ للنِعمِ التي أنعمتَ بها عليَّ فتقوَّيتُ بها على معاصيكَ ، وأستغفرُ الله الذي لا إلهَ إلا هوَ الحيّ القيوم عالمَ الغيبِ والشهادةِ الرحمنِ الرحيمِ لكلِّ ذنبٍ أذنبتُه ولكل معصيةٍ ارتكبتُها ، ولكلِّ ذنبٍ أتيتُ بهِ أحاطَ علمُ اللهِ بهِ )) ترجمه: ((خداوندا همانا من از تو بخشش می طلبم برای آنچه به تو توبه کردم و دوباره به آن بازگشتم، و از تو بخشش می طلبم برای آنچه به تو وعده دادم و سپس به آن وفا نکردم، و از تو بخشش مي طلبم برای آنچه قصد داشتم رضایت تو را در آن جلب کنم اما در آن چیزی بود که تو از آن راضی نبودی، و از تو بخشش مي طلبم برای نعمت هایی که به من دادی و من با آنها در نافرمانی‌های تو تقویت شدم، و از خداوند بخشش می طلبم، خدایی که هیچ معبودی جز او نیست، زنده و پاینده، دانای غیب و شهادت، رحمان و رحیم، برای هر گناهی که مرتکب شده ام و هر معصیتی که انجام داده ام و هر گناهی که انجام دادم و علم خداوند آن را در بر گرفته است)) سپس می گوید: خدایا ثواب این استغفار را به حضور پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم)، و به مشایخ طریقت علیّه قادریه کسنزانیه، و به والدینم، اجدادم، همسرم و فرزندانم برسان.
نماز دو رکعتی در یک سوم آخر شب پنجشنبه به جمعه: در هر رکعت یک بار فاتحه الکتاب، 11 بار آیه الکرسی، 11 بار سوره “ألهاکم التکاثر”، و 11 بار “قل هو الله أحد” خوانده می شود و پس از پایان نماز می گوید: (اللهم إني نويتُ هذه الصلاة وتعلم ما أريد، اللهم ابعث ثوابها إلى حضرة النبي صلى الله عليه وآله وسلم، وإلى مشايخنا الكرام مشايخ الطريقة العليّة القادرية الكسنزانية، قدست أسرارهم أجمعين). ترجمه: خدایا این نماز را نیت کردم و میدانی چه میخوام خدایا ثواب این نماز را به حضور پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم)، و به مشایخ طریقت علیّه قادریه کسنزانیه، قدست اسرارهم برسان.
بدان که این نماز برای خلفا و مرشدین واجب است و برای مریدان مستحب.
این سوره‌ها در هر جمعه پس از اتمام نماز جمعه به طور مستقیم خوانده می شوند: فاتحة الکتاب (۷ بار)، اخلاص (۷ بار)، فلق (۷ بار)، ناس (۷ بار).
پس از هر نماز واجب، این استغفار خوانده می شود و آن این است: «أستغفر الله الذی لا إله إلا هو الرحمن الرحیم الحی القیوم الذی لا یموت وأتوب إلیه رب اغفر لی».
بعد از هر نماز، بعد از اذکار، سوره ها و آیات مبارک زیر خوانده می شوند:
1- سوره فاتحه
2- سوره اخلاص
3- آیه الکرسی
4 – ( لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَإِنْ تُبْدُوا مَا فِي أَنْفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللَّهُ فَيَغْفِرُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ، لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ ). ترجمه: “آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آنِ خداست. و اگر آنچه در دلهاى خود داريد، آشكار يا پنهان كنيد، خداوند شما را به آن محاسبه مى كند؛ آنگاه هر كه را بخواهد مى بخشد، و هر كه را بخواهد عذاب مى كند، و خداوند بر هر چيزى تواناست. پيامبر (خدا) بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است ايمان آورده است، و مؤمنان همگى به خدا و فرشتگان و كتابها و فرستادگانش ايمان آورده اند (و گفتند: (ميان هيچ يك از فرستادگانش فرق نمى گذاريم) و گفتند: (شنيديم و گردن نهاديم، پروردگارا، آمرزش تو را (خواستاريم) و فرجام به سوى تو است. خداوند هيچ كس را جز به قدر توانايى اش تكليف نمى كند. آنچه (از خوبى) به دست آورده به سود او، و آنچه (از بدى) به دست آورده به زيان اوست. پروردگارا، اگر فراموش كرديم يا به خطا رفتيم بر ما مگير، پروردگارا، هيچ بار گرانى بر (دوش) ما مگذار؛ همچنانكه بر (دوش) كسانى كه پيش از ما بودند نهادى. پروردگارا، و آنچه تاب آن نداريم بر ما تحميل مكن؛ و از ما درگذر؛ و ما را ببخشاى و بر ما رحمت آور؛ سرور ما تويى؛ پس ما را بر گروه كافران پيروز كن.”
5 – ( شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ). ترجمه: “خدا گواهی داد که هیچ معبودی جز او نیست، و فرشتگان و دانشمندان (نیز گواهی دادند)، در حالی که (خداوند) به عدالت قیام دارد؛ هیچ معبودی جز او نیست، اوست عزیز و حکیم.”
6 – ( قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَتُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَتَرْزُقُ مَنْ تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ ) . ترجمه: “بگو: «خداوندا، مالک پادشاهی هستی، به هر کس بخواهی پادشاهی می دهی و از هر کس بخواهی پادشاهی را می گیری. هر که را بخواهی عزت می دهی و هر که را بخواهی خوار می کنی. خیر در دست توست و تو بر هر چیز توانایی. شب را در روز و روز را در شب درمی آوری، زنده را از مرده و مرده را از زنده خارج می کنی و به هر که بخواهی بی حساب روزی می دهی.»”
خواندن این آیات مبارک فضایل بی شماری دارد و از جمله این فضایل که درباره آن ها آمده، این است که شفاعت کننده و متصل به عرش هستند و بین آن ها و خداوند عزّوجلّ حجابی نیست. هیچ کس این آیات را بعد از هر نماز نمی خواند مگر اینکه بهشت جایگاه او خواهد شد، خداوند هر روز هفتاد بار به او نظر خواهد کرد و هر روز هفتاد حاجت او برآورده خواهد شد که پایین ترین آنها بخشش است. همچنین او را از هر دشمن و حسودی حفظ خواهد کرد، او را بر دشمنانش پیروز خواهد کرد و خداوند او را از شرّ شب محافظت خواهد کرد و او را از جانب خداوند حافظی خواهد بود.
این آیات پس از هر نماز واجب خوانده می شوند و برای خلفا واجب و برای مریدان مستحب است به خاطر فضیلتی که درباره آن ها از براء بن عازب رضی الله عنه آمده است. او گفت: به علی رضی الله عنه گفتم: ای امیرالمؤمنین، تو را به خدا و رسولش سوگند می دهم که مرا به بزرگ ترین چیزی که رسول خدا صلی الله علیه وسلم تو را به آن اختصاص داد و جبرئیل به او نازل کرد، اختصاص دهی. او گفت: اگر می خواهی خدا را به بزرگ ترین نامش بخوانی، از ابتدای سوره حدید تا آخر شش آیه آن {علیم بذات الصدور} و آخر سوره حشر یعنی چهار آیه آخر آن را بخوان، سپس دستانت را بلند کن و بگو: ای کسی که چنین هستی، از تو به حق این نام ها می خواهم که بر محمد درود بفرستی و فلان حاجت مرا برآورده کنی. پس به خدایی که جز او خدایی نیست، به خواسته ات خواهی رسید، ان شاء الله.
اول: شش آیه اول سوره حدید: (بسم الله الرحمن الرحیم، سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ، لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ، هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ، هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ، لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ، يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ).
ترجمه آیات: به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی
آنچه در آسمان ها و زمین است، خدا را [به پاک بودن از هر عیب و نقصی] می ستایند، و او توانای شکست ناپذیر و حکیم است. (۱) مالکیّت و فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطره اوست، زنده می کند و می میراند، و او بر هر کاری تواناست. (۲) اوست اول و آخر و ظاهر و باطن، و او به همه چیز داناست. (۳) اوست که آسمان ها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر تخت فرمانروایی و تدبیر امور آفرینش چیره و مسلط شد. آنچه در زمین فرو می رود و آنچه از آن بیرون می آید و آنچه از آسمان نازل می شود، و آنچه در آن بالا می رود می داند. و او با شماست هرجا که باشید، و خدا به آنچه انجام می دهید، بیناست. (۴) مالکیّت و فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطره اوست، و همه امور به خدا باز گردانده می شود. (۵) شب را در روز در می آورد و روز را در شب در می آورد، و او به نیّات و اسرار سینه ها داناست. (۶)”
دوم: آیات آخر سوره حشر: (بسم الله الرحمن الرحیم، لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ، هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ، هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ، هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ).
ترجمه آیات: به نام خدا که رحمتش بی‌اندازه است و مهربانی‌اش همیشگی،، اگر این قرآن را بر کوهی نازل می کردیم، قطعاً آن را از ترس خدا فروتن و از هم پاشیده می دیدی. و این مثل ها را برای مردم می زنیم تا بیندیشند. (۲۱) اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، دانای نهان و آشکار است، او رحمان و رحیم است. (۲۲) اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، همان فرمانروای پاک، سالم از هر عیب و نقص، ایمنی بخش، چیره و مسلط، شکست ناپذیر، جبران کننده، شایسته بزرگی و عظمت است. خدا از آنچه شریک او قرار می دهند، منزّه است. (۲۳) اوست خدا، آفریننده، نوساز، صورتگر، همه نام های نیکو ویژه اوست. آنچه در آسمان ها و زمین است همواره برای او تسبیح می گویند، و او توانای شکست ناپذیر و حکیم است. (۲۴)”
پس از هر نماز واجب، ۲۰ بار صلوات الدر خوانده می شود و تعداد آن در روز به ۱۰۰ بار می رسد: «اللهم صل علی سیدنا محمد، الدر الأنور، و الیاقوت الأبهر، نور الله الأزهر، و سر الله الأكبر، بعدد ما في علمك من العدد، بكل طرفة عين من الأزل إلى الأبد، و على آله و صحبه و سلم تسلیماً».
توجه: مرید عبارت «یا هو یا کسنزان» را سه بار قبل از هر ورد ذکر می کند.
اَوراد روزانه به پایان رسید
و شیخ ما حضرت سید شیخ شمس الدین محمد نهرو کسنزان حسینی، رئیس طریقت علیّه قادریه کسنزانیه در جهان، ما را در آنها مجاز کرد.
سنن و نوافل:
خداوند متعال فرموده است: [إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي] (بی‌گمان من الله هستم، هیچ خدایی جز من نیست، پس مرا عبادت کن و نماز را برای یاد من به پا دار).
و همچنین فرموده است: [اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ] (تلاوت کن آنچه از کتاب به تو وحی شده است و نماز را برپا دار، به راستی نماز از فحشا و منکر بازمی دارد، و یاد خدا بزرگ تر است، و خداوند می داند شما چه می کنید).
حضرت رسول اعظم، سیدنا محمد صلی الله علیه وآله وسلم، فرموده است: [مردی آمد و گفت: ای رسول خدا، در اسلام چه چیزی نزد خدا محبوب تر است؟ رسول خدا فرمود: «نماز به وقت آن». و کسی که نماز را ترک کند دینی ندارد، و نماز ستون دین است.] این حدیث را بیهقی روایت کرده است.
سنن رواتب و نوافل:
دو رکعت قبل از نماز صبح، چهار رکعت قبل از ظهر و چهار رکعت بعد از آن، چهار رکعت قبل از نماز عصر، دو رکعت بعد از نماز مغرب، و سنت الاوابین بیست رکعت بعد از نماز مغرب، و اگر کسی نتواند بیست رکعت بخواند، شش رکعت بخواند و ثواب آن معادل دوازده سال عبادت است. دو رکعت قبل از نماز عشاء و دو رکعت بعد از آن، و سنت وتر سه رکعت است که بعد از نماز عشاء خوانده می شود و زمان آن تا طلوع فجر است. سنت تهجد بعد از برخاستن از خواب در شب است که دو رکعت یا هر تعداد که تمایل دارید می توانید بخوانید. سنت ضحی حداقل دو رکعت است و بهترین آن هشت رکعت و بیشترین آن دوازده رکعت است، و در هر دو رکعت سلام می دهید. زمان آن بعد از بالا آمدن خورشید به اندازه یک نیزه تا یک ربع قبل از نماز ظهر است. نماز تراویح بیست رکعت در ماه رمضان است. نماز تسابیح چهار رکعت با دو سلام است، و در هر رکعت سوره فاتحه و بخشی از قرآن خوانده می شود، سپس در حالت قیام (۱۵) بار می گویید: استغفر الله، سبحان الله، الحمد لله، لا اله الا الله، الله اکبر، و لا حول ولا قوة الا بالله العلی العظیم. سپس (۱۰) بار مثل همان را در هر حرکت رکوع و سجود می گویید، که مجموعاً در هر رکعت (۷۵) تسبیح است.
تسبيح و مشروعيت آن در اسلام
مسلمانان در طول تاریخ خود، انواع مختلفی از شمارش در عبادت را شناخته اند که با گذشت زمان تکامل یافته، بهبود پیدا کرده و آسان تر شده است. نام اصطلاحی که همه آن ها را در بر می گیرد «سبحه» یا «مسبحه» است.
سبحه یا مسبحه: دانه های منظمی هستند که در یک نخ برای نماز و تسبیح قرار دارند و به ذکرکننده در ذکرش یاری می دهند. همچنین ابزاری برای عبادت هستند که با آن اهداف درک شده و درجات بالای معنوی کسب می شود. سبحه وسیله ای است که فراموشی و غفلت را از دارنده اش دور می کند.
انواع سبحه در سنت مطهر
تسبیح با هسته خرما: احمد در زوائد الزهد روایت کرده است که «ابو درداء هسته هایی از خرمای عجوه در کیسه ای داشت و هر روز صبح پس از نماز صبح، یکی یکی آن ها را بیرون می آورد و با آن ها تسبیح می گفت تا تمام شود». همچنین از ابو هریره و سعد بن ابی وقاص و صفیه نقل شده است که چهار هزار هسته خرما برای تسبیح داشتند.
تسبیح با سنگ ریزه: از ابو صفیه، غلام پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، روایت شده است که «برای او فرشی پهن می شد و سبدی پر از سنگ ریزه می آوردند و او تا نیمه روز با آن ها تسبیح می گفت، سپس آن ها را جمع می کردند. هنگامی که نماز ظهر را می خواند، دوباره برای او می آوردند و او تا غروب تسبیح می گفت».
امام احمد در کتاب الزهد از یونس بن عبید از مادرش روایت کرده است که گفت: «ابو صفیه، یکی از اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را دیدم که همسایه ما بود. او با سنگریزه تسبیح می گفت».
تسبیح با نخ گره دار: صحابه در گذشته با نخ های گره دار تسبیح می گفتند. چندین روایت در این باره وارد شده است؛ از جمله روایتی که از حضرت فاطمه بنت الحسین بن علی بن ابی طالب (علیهم السلام) نقل شده که ایشان با نخ گره دار تسبیح می گفتند.
ابو هریره نخی داشت که در آن هزار گره بود و او نمی خوابید تا اینکه با آن دوازده تسبیح می گفت. عکرمه این را نقل کرده و روایت شده است که «نخی با پانصد گره داشت و در حضور پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم با آن تسبیح می گفت و پیامبر او را بر این کار تأیید کرد».
قاضی ابو العباس احمد بن خلكان در کتاب “وفیات الأعیان” ذکر کرده است که روزی در دست ابوالقاسم جنید بن محمد سبحه ای دیدند. به او گفتند: شما با این مقام و منزلت سبحه به دست می گیرید؟ او پاسخ داد: این راهی است که با آن به پروردگارم رسیده ام و هرگز از آن جدا نمی شوم.
در این باره یک سری احادیثی روایت شده است که شیخ ما امام ابو عبدالله محمد بن ابی بکر بن عبدالله با لفظ خود به من خبر داد (و در دست او سبحه دیدم). او گفت: امام ابو العباس احمد بن ابی المجالس یوسف بانیاسی با قرائت من بر او به من خبر داد و در دست او سبحه دیدم. او گفت: ابو المظفر یوسف بن محمد بن مسعود ترمذی به من خبر داد و در دست او سبحه دیدم. او گفت: عبدالصمد بن احمد بن عبدالقادر به من خبر داد و در دست او سبحه دیدم. او گفت: ابو محمد یوسف بن ابی الفرج عبدالرحمن بن علی به من خبر داد و در دست او سبحه دیدم. او گفت: پدرم به من خبر داد و در دست او سبحه دیدم. او گفت: بر ابو الفضل بن ناصر قرائت کردم و در دست او سبحه دیدم. او گفت: بر ابو محمد عبدالله بن احمد سمرقندی قرائت کردم و در دست او سبحه دیدم. من گفتم: و ابو بکر محمد بن علی سلمی حداد را شنیدم و در دست او سبحه دیدم. او گفت: بله. او گفت: ابو نصر عبدالوهاب بن عبدالله بن عمر مقری را دیدم و در دست او سبحه بود. او گفت: ابو الحسن علی بن الحسن بن ابی القاسم مترفق صوفی را دیدم و در دست او سبحه بود. او گفت: ابو الحسن مالکی را شنیدم که می گفت: و در دست او سبحه دیدم. به او گفتم: ای استاد، تا الان سبحه داری؟ او گفت: چنین استاد خود جنید را دیدم و در دست او سبحه بود. گفتم: ای استاد، تو هنوز با سبحه‌ای؟ او گفت: چنین استاد خود سری بن مغلس سقطی را دیدم و در دست او سبحه بود. به او گفتم: ای استاد، هنوز با سبحه‌ای؟ او گفت: چنین استاد خود معروف کرخی را دیدم و در دست او سبحه بود و از او همان چیزی را پرسیدم که تو از من پرسیدی. او گفت: چنین بشر حافی را دیدم و در دست او سبحه بود و از او همان چیزی را پرسیدم که تو از من پرسیدی. او گفت: چنین استاد خود عمر مالکی را دیدم و در دست او سبحه بود و از او همان چیزی را پرسیدم که تو از من پرسیدی. او گفت: چنین استاد خود حسن بصری را دیدم و در دست او سبحه بود. به او گفتم: ای استاد، با عظمت شأن و حسن عبادتت، هنوز سبحه داری؟ او به من گفت: این چیزی است که در آغازها به کار می بردیم و در پایان ها آن را ترک نمی کردیم. دوست دارم که خداوند متعال را با قلبم، با دستم و با زبانم یاد کنم.
دیلمی از امام علی (کرم الله وجهه) روایت کرده است که فرمود: «بله، تسبیح یادآور خوبی است.»
از مجموع این آثار می توان دریافت که اصل استفاده از تسبیح برای شمارش ذکر در اسلام وجود دارد. هسته و سنگریزه ها توسعه یافتند و گره ها در نخ به دانه های سوراخ دار به شکل عقد تبدیل شدند که یک نخ آن ها را به هم متصل می کند و عابد آن را به دست می گیرد تا او را به یاد خداوند و ذکرش بیندازد.
((با کمک خداوند به پایان رسید))
