استاد دکتر شیخ نهرو شیخ محمد عبدالکریم کسنزان حسینی
هنگامی که در کتاب ( الطريقة العلية القادرية الكسنزانية) تأمل می کنی، در می یابی که یک باب با نام ( مقامات الطریقة) اختصاص داده شده است، این مقامات چیست؟
اهمیت آن در زندگی معنوی مرید چیست؟
آیا دارای تعداد مشخصی در طریقت می باشد؟
همچنین آیا ترتیب ویژه ای دارد تا مرید بر حسب تسلسل به آن دست یابد ؟
و چگونه می داند در چه مقامی قرار گرفته است؟
جواب این سوال ها و آنچه که بر مدار حقایق استنباط شده از عمق تجربه معنوی طریقت کنسزانی جناب شیخ
دکتر نهرو کنسزان حسینی، نماینده کل رئیس طریقت کنسزانی در جهان ، در چهار محور زیر بیان می شود:
محور اول: شناخت مقامات
مصطلح مقامات از مصطلاحاتی است که استعمال آن بر زبان اهل طریقت قدیم و جدید جاری بوده و مراد از آن مراتب معنوی است که مرید بعد از تعلق و تخلق مانند توکل، توبه، زهد و پارسایی، آن را به دست آورده است، بنابراین ویژگی های آن از او جدا نمی شود و او از صفات آن فاصله نمی گیرد، تنها کسی به مقامی از مقامات طریقت دست می یابد که دارای اقبال بزرگی باشد، زیرا رسیدن و دستیابی به آن، صبر و شكيبايی، مواظبت بر مجاهدت نفس با اطاعت و تقرب جستن، ریاضت، مجاهدت، اراده راسخ و محکم و جهت گیری درست را خواستار است، همه اینها باید تحت امر و زیر نظر وی و همت سرشار و برکت همراهی وی باشد.
محور دوم : اهمیت مقامات در زندگی معنوی
سخن درباره اهمیت مقامات در طریقت به درازا می کشد و تنها به این نکته بسنده می کنیم که اهمیت آن در
مضمون هر مقامی نهفته است و آنچه شارع کریم به آن مقام امر کرده است، مثلا مقام توبه و تأمل تعداد زیاد آیات قرآن کریم و احادیث مطهر نبوی؛ شتاب در طلب و تحقق آن را در نظر بگیرید، از این رو می فهمید که این همه مقامات چقدر اهمیت دارد، در طریقت کسنزان مان، از محضر شیخ مان محمد کسنزان برایمان بیان می دارد که اهمیت تحقق این مقامات در این است که مقدمات در کون و هستی آن نهفته است نه نتائج، و تحقق و دستیابی به آن همانگونه که شیخ ما تأیید می کند، مرید را واجد شرایط تقرب جستن به خداوند متعال می نماید، هر چند که به خودی خود گام های بزرگی در راه خالق بزرگ برداشته باشد، اما کسی که به آن دست می یابد و بر حالات آن تسلط می یابد، که قلبا و روحا ( از نظر قلبی و روحی) صلاحیت تقرب خالص معنوی به خداوند معتال را دارا باشد.
محور سوم:. تعداد و تسلسل
همانگونه که بر مطلعین معارف صوفیه واضح و مبرم است، اینکه هر طریقت صحیح دارای تعداد مشخصی از مقامات است که شیخ طریقت با توجه به راز خود با خدای متعال و رسولش آن را برای مریدانش مشخص می کند، مسلماً طریقت کسنزانی ما به عنوان سرور طریقت الی الله تعالی دارای تعداد مقامات معینی است، همانگونه که در کتاب های ما مبین یازده مقامات است که اول آن توکل است بعد توبه، خوف، رجاء، صدق، اخلاص، صبر، ورع( پرهیزکاری)، زهد، رضا و شکر.
اما مسئله تسلسل، به این معنا که مرید طبق آنچه در کتاب آمده، از مقامی به مقام دیگر می رود، این موضوع منتفی است، زیرا همانگونه که معروف است حالات روانی مریدی به مرید دیگر متفاوت است. چیزی که یکی از آنها با آن شروع می کند ممکن است برای دومی مناسب نباشد، مسئله مربوط به شیخ طریقت، تنها او بعد خداوند متعال و رسولش می داند که به هر یک از مریدان طریقت چه نفعی برساند و با نگاه نورانی منحصر به فرد خود مسیر هر سالک که متناسب اوست، منور می گرداند، پس اگر مرید به رویکرد صحیح توجه نماید او را با برکت دعاهایش کمک می کند و با توجه به همت خودش، او را به سمت جلو پیش می راند تا سختی های راه بر او آسان گردد و سختی ها و موانع از او عبور کند، زیرا طریق إلی الله تعالی همانگونه که شیخ ما می گوید: راه پر از خار و خاشاک است و باید یک راهنمای معنوی کامل وجود داشته باشد که به او کمک کند تا مسافت را کوتاه نماید و از خطراتی که ممکن است از نظر معنوی با آن مواجه شود، دور سازد.
اما شایان ذکر است که یک حالت تسلسل در مقامات وجود دارد که شیخ محمد کسنزان ما برآن تأکید دارد و آن این است که همه با مقام توکل شروع می کنند، زیرا توکل همان اعتماد کامل قلبی به خداوند متعال است. در حقیقت با فقر کامل در برابر خداوند متعال محقق می شود، و اين احساس فقر مطلق در برابر غنی مطلق باعث می شود تا سالک از لحاظ معنوی، برای طلب بارش امداد ربانی و فيوضات رحمانى آماده شود، خداوند متعال می فرماید: هرکس بر خدا توکل نماید، خدا او را کفایت میکند، و هر کس خدا برای او کفایت کند، غصه و اندوه راه او را بس است، بنابراین توکل باعث می شود که مرید از قدرت طریقت معنوی و از همت طریقت نورانی شیخ بهره مند شود، مرید در طریقت کسنزانی اگر بخواهد سیر و سلوک را بپیماید و اگر مصمم به تقرب جستن به الله تعالی است، باید مقام توکل را بشناسد و دل به دل شیخش بدهد تا راه این مقام را برایش منور سازد و حالاتش را برایش محقق سازد و همه چیز را برایش آسان گرداند.
محور چهارم: مرید و شناخت مقامات طریقت کسنزانی
طریقت وجودی کسنزانی پیوسته است و گسسته نمی شود، شیوخ آن در زمان خود استاد راه الی الله تعالی هستند، چنان که به برکت رسول خدا به درجات امداد بزرگی که متخصصان به آن آگاهند، می رسند، از دریای طریقت سرور امام علی بن ابی طالب علیه السلام ( کرم الله وجهه : خداوند او را گرامی و بزرگ گرداند) تا حضرت دادرس اعظم سرور ما شیخ عبدالقادر گیلانی تا حضرت شاه کسنزان و برخى از وارثان أغواث (روحشان شاد باد و روانشان قرین آرامش باد ) تا برسد به شیخ کنونی ما حضرت سید شیخ غوث محمد کسنزان.
من می گویم: امتداد و گستردگی معنوی طریقت کسنزانی این گونه است و آن شاهراه إلی الله است
از این رو، آن لزوما خطوط و گرایش های مختلف صوفیانه را تحت بیرق خود می گیرد، و آن تنها یک مکتب صوفیانه مانند دیگر فرقه های صوفیانه نیست، بلکه بزرگترین دانشگاه معنوی در این عصر است، این بدان معناست که آن شامل تعدادی دانشکده های تخصصی برای بخش های مختلف معنوی اسلام است.
از اینجا مشخص می شود که تفاوت زیادی در صلاحیت مریدان طریقت وجود دارد، همه قصد ندارند مستقیماً به مقامات طریقت دست یابند ،
بعضی، محبت آنان را مجذوب می کند و در سوز ناله ها و آتش شوقش می افتند و بعضی، ذکر آنان را مجذوب می کند، پس او را فقط ساعاتی در دل شب و در فلق و شفق می بینی که پروردگارش را ستایش می کند و تنها ذکر محبوب او را به وجد می آورد، دیگران را می بینی که در باب خدمت و عمل صالح می شتابند، پس آباد می کنند و می سازند و گرد چیزی نمی گردند و دیگرانی که بصیرتشان با تلاوت قرآن شعله ور می شود، و نیز دیگرانی که در عرصه های علم و طلب آزادانه به دنبال کار مورد علاقه خود می روند……وچیزهای دیگری که شامل مضامین طریقت می شود.
از همه اینها، برخی در مقامات و مراتب آن تخصص دارند و برخی از آنها مسیر را کامل طی می کنند و به شهود دست می یابند، پس شیخ طریقت ببیند، هر آنچه که مناسب او باشد، او را از هر چه که بخواهد، آگاه می کند و برای دیگران بهتر است که پنهان باقی بماند، پس می بینی که در این باغ های سرسبز گاهی اینجا و گاهی آنجا، آزادنه سیر می کنند، پس منفعت کتمان در حقشان به مانند مصلحت کتمان ساعت اجابت روز جمعه و شب قدر در ده روز آخر ماه رمضان است و بر مراتب شان آگاهی نمی یابند تا به یقین برسند.
در پایان سخن، جناب شیخ دکتر نهرو کسنزان افزودند: این چیزی است که می توان درباره آن گفت و اما احوال و حقایق شیخ طریقت در خصوص این مقامات و غیره دارای اسرار و رموزی است، پس از محالات است که این سطر ها آن را در برگیرد، و تنها شیخ طریقت آن را در دل جویندگان حقیقت با حروف نور می نویسد. …
سلام و درود خدا وند بر سرور ما محمد وصف و وحی و رسالت و حکمت و بر خاندانش و یارانش باد
__
منابع : مجله کسنزان، شماره چهارم
