سوال : بسم الله الرحمن الرحیم .بعضی ها اینگونه می گویند که عدل الهی در نزد صوفیه تجربه ای روحی است که با ارتباط حضوری از طریق اتصال با خدای جل جلاله بدست میآید نه ازطریق کاری انسانی و همچنین عدل مثل نور و جمال و محبت از صفات خدای تعالی است .معنی اینکه متصوفه عدل الهی را تعبیری از حب و جمال میدانند چیست؟ لطفا” توضیح دهید.
پاسخ: این که صوفیه با قضیه عدل الهی به عنوان تجربه ای روحی ناشی از نوعی زیستن برخورد می کنند ناشی از روش معرفتی آنان است که برای توضیحش باید به روشی دیگر در کنارش توجه کرد منظور ما از روش دیگرهمان روش معرفتی علم کلام است .اصحاب علم کلام قضیه عدل الهی را از طریق برخورد عقلی می فهمند .به عبارتی آن را به قضایائی عقلی بازمی گردانند که دارای مقدمات و نتایج است و میتواند مورد مناقشه و جدل قرار گیرد اما در هنگام حرکت بر امواج عقل ( اگر عدل الهی موضوعی باشد که از طریق عقلی مورد فهم قرار گیرد) آدمی با قضایائی درگیر می شود که در حاشیه آن قرار دارد. مثل قضیه جبر و اختیار و قضاءوقدر. در گیر شدن با این قضایا نیز اندیشه را به سوی تناقضاتی منطقی می برد که تا امروز متفکرین نتوانستند از آن رها شوند. صوفیه در ابتداعدل الهی را می پذیرند و آنگاه بهترین راه اثبات آن را لمس و چشیدن می یابند و این کار را نیز از راه تطهیر نفس و پاک کردن دل برای آماده شدن ظرف وجدان جهت دریافت عشق خدای تعالی انجام می دهند . از خلال این محبت لمس همه حقایق الهی میسر می گردد که یکی از آنها عدل الهی است و در آن هنگام در نظر سالک فیضی از فیوضات الهی به نظر میرسد که تفاوت چندانی با نور و جمال و جلال ندارد . مگر از حیث مقام محب و حال و درجه قرب نسبت به مولایش .
