سید شیخ سلطان خلیفه محمد المحمد کسنزان حسینی( قدس الله سره)

سید شیخ محمد کسنزان حسینی قدس الله سره شیخ طریقت عالیه قادریه کسنزانی در جهان می باشد.

او یکی از پرچم دارن عراق و جهان اسلام و از ستارگان آسمان اهل اندیشه و دانش است، نه تنها به دلیل اینکه شیخِ یک فرقه صوفی است، بلکه به دلیل شایستگی های شخصی که دارد؛ او را برای پیشروی در عرصه های دینی، سیاسی، اجتماعی و علمی آماده کرد. جناب شیخ محمد کسنزانی از خاندان حسینی هاشمی است که شاخه ای از شاخه های شجره نامه محمدی مصطفوی طاهره (ص) است که ریشه اش محکم و شاخه اش در آسمان است.

ایشان سید شیخ سلطان خلیفه محمد المحمد فرزند سید عبد الکریم فرزند سید عبد القادر فرزند سید عبد الکریم شاه کسنزان فرزند سید حسین فرزند سید حسن فرزند سید عبد الکریم فرزند سید اسماعیل الولیانی فرزند سید محمد النودهی فرزند سید بابا علی النودرینه فرزند سید بابا رسول کبیر فرزند سید عبد السید دوم فرزند سید عبد الرسول فرزند سید قلندر فرزند سید عبد السید فرزند سید عیسی الأحدب فرزند سین حسین فرزند سید بایزید فرزند سید عبدالکریم اول فرزند سید عیسی البرزنجی فرزند سید بابا علی همدانی فرزند سید یوسف همدانی فرزند سید محمد منصور فرزند سید عبدالعزیز فرزند سید عبدالله فرزند سید اسماعیل المحدث فرزند امام موسی کاظم فرزند امام جعفر صادق فرزند امام محمد باقر فرزند امام علی زین العابدین فرزند امام حسین فرزند امام علی ابن ابی طالب (کرم الله وجهه) و حضرت فاطمه زهرا بانوی زنان عالم(ع) دخت رسول الله و خاتم الانبیا محمد مصطفی(ص) هستند.

لقب کسنزان که بر خانواده سید شیخ (قدس الله سره) اطلاق یافت لقبیست  که به جدشان، ولی صالح و عابد و زاهد سید عبدالکریم  اول ( قدس الله سره) داده شده است. کلمه (کسنزان) یک کلمه کردی است و به معنای شخصی است که هیچ کس هویت واقعی او را نمی داند. علت اطلاق این لقب به این سید شیخ  آن است که چهار سال از مردم جدا شد و در یکی از کوه های (قرداغ)(1) نزد پروردگارش خلوت کرد و از قرب او بهره برد و با عبادت او آشنا شد. و چون از یکی از مردم در مورد شیخ سؤال شد، گفت: (کسنزان.)

این کلمه به عنوان کنیه برای سید شیخ و سپس برای فرزندان و نوادگان او به کار رفت، همچنان که این لقب در زبان مردم به عنوان پرچم و نشانی به طریقت عالیه قادریه کسنزانی داده شده است که شیخیه آن را خود شیخ  و فرزندان و نوادگانش پذیرفتند.

نام کسنزان نام خانوادگی و نام طریقت است و معنای اصطلاحی دارد. نام عشیره ای که خانواده سید شیخ محمد (قدس الله سره) به آن تعلق دارند، عشیره ی سادات برزنجی است. و جد بزرگ این طایفه، شیخ عیسی البرزنجی، اولین کسی بود که در برزنجه در شمال عراق زندگی کرد. و خداوند فرزندانش را از نظر تعداد و اعتبار دنیوی و اخروی برکت دهد. سادات برزنجی امروز بزرگترین طایفه ی سید در شمال عراق هستند.

ولادت و تربیت

سید شیخ محمد کسنزان حسینی، قدس الله سره،  سحرگاه روز جمعه در (روستای کربچنه) از توابع (سنکاو) در استان کرکوک در شمال عراق چهاردهم ماه صفر (سال 1358 ه) مصادف با پانزدهم آپریل (سال 1938) میلادی دیده به جهان گشود. این روستایی که شیخ (قدس الله سره) در آن متولد شد زادگاه شیوخ طریقت کسنزانی است.  و از همان سالهای اولیه که در (کربچنه) سپری کرد، شیخ طریقت پدرش سید شیخ عبدالکریم کسنزان (قدس الله سره) بود که از طرف برادر بزرگترش شیخ زاهد صاحب خلوت ها سید شیخ حسن کسنزان( قدس الله سره) شیوخیت آن به او سپرده شد. سید شیخ حسین کسنزان(قدس الله سره) از گذشته تا کنون ملقب به سلطان بوده و هست. و سلطان حسين ( قدس الله سره) همان است كه مولود شيخ عبدالكريم را محمد نام نهاد و بشارت داد و گفت: او ولی زمان خود خواهد بود و با اقتدار و حیثیت معنوی گسترده در طریقت خواهد بود.

شیخ ( قدس الله سره)، در این فضای معنوی، در این صفا و در میان اولیای بزرگی که آن ها را فقط در حال رکوع، سجود، تسبیح گفتن، تفکر و تدبر می دید رشد کرد. سلطان حسین (رضی الله عنه) علیرغم مناصب ملی تأثیر گذاری که در همه زمینه ها داشتند، از سران لشکر های قبایل بود که از شیوخ و سرشناسان قبایل به رهبری سید با کرامت و مجاهدی که آوازه اش در آفاق منتشر شده است (شیخ محمود الحفید) که در زمان اشغال عراق در برابر انگلیسی ها مقاومت کرد؛ تشکیل شد. سلطان حسین (قدس الله سره) جنگ کربچنه را با انگلیسی ها رهبری کرد که بعدها جنگ (دربند بازیان) از آن پدید آمد (2).

در آن جنگ انگلیسی ها شکست خوردند و فرمانده ارتش آنجا (کاپیتان مار) اسیر شد. در این نبردها، سلطان حسین ( قدس الله سره) مانند قهرمانان عمل کرد. کسانی که مردم در تاریخ با نوک انگشت به سوی آن ها اشاره میکنند. این موضوع در آن زمان تازگی نداشت، زیرا سلطان حسین فرزند ارشد شیخ عبدالقادر( قدس الله سره) بود. شیخ عبدالقادرِ عابد و زاهد و قهرمان و مجاهد، کسی بود که رهبری نبردهای ضد روس در مرز ایران در منطقه بنا را بر عهده داشت و در (نبرد میدان)(3) نیز همراه با رئیسان قبایل کرد و سیدان برزنجی شرکت کرد.

و اما پدر شیخ که شیخ عبدالکریم (قدس الله سره) کسى که ریاست  شیوخ طریقت را به دست گرفت، از شخصیت هاى بزرگ دینى و اجتماعى بود و به دست او به تعداد مریدان افزوده شد و افق در ارشاد و تربیت و سلوک گسترده شد.

شیخ ما (قدس الله سره) در این فضای سرشار از معنویت و اخلاق و آرمان، بزرگ شد و از این چشمه ناب، نوشیدنی نیکو و مبارک نوشید بطوری که به معنای واقعی کلمه در فضیلت پرورش یافت.

تحصیلات

شیخ محمد کسنزان(قدس الله سره) از پدر خود طریقت را گرفت و همراه آن علوم تصوف را با دایرة المعارف بزرگی

گرفت(به ارث برد). وی دارای قوه فکری و معنوی بود که افق وسیعی از آن برجسته بود و این قوه در درس و تعلیم تزکیه و متکامل گشت. علوم اسلامی و عربی را نزد علمای بزرگ زمان خود و فقهای مصر در مدرسه جدش (کربچنه) فرا گرفت. از این رو نزد بزرگ ترین علما از جمله ملا کاکا حمه سیف الدین، ملا علی مصطفی ملقب به علی لیلان و ملا عبدالله عزیز کربچنی به فراگیری علوم عربی و اسلامی پرداخت.

شیخ (قدس الله سره) به آن بسنده نکرد، بلکه با مطالعه فراوان، این ذخیره علم را که دغدغه اصلی او محسوب می شود، توسعه داد. شیخ یک کتابخانه علمی نادر حاوی هزاران کتاب و نسخه خطی دارد که به سختی آنها را جمع آوری کرد. او هفده سال دائماً خانه کتب خطی، کتابخانه موقوفات عمومی و کتابخانه قادریه شریفه را مرور می کرد و در ابتدای وقت رسمی وارد کتابخانه می شد و جز در پایان آن از کتابخانه خارج نمی شد. از این رو، علم او به صوفیه و قوای معنوی او علاوه بر این که یک فضل الهی است، شیخ محمد کسنزان (قدس الله سره) سالها به مجاهدات و تمرین های زیادی پرداخت. در مورد علوم تصوف نقلیه نیز با تعهد به تحصیل و تحقیق پرداخت. و بزرگترین گواه بر این امر آن چیزی است که در توفیق بزرگ او (دائرةالمعارف کسنزان چنان که اهل تصوف و عرفان بر آن اتفاق نظر دارند) وارد شده است که در نوع خود بی نظیر شمرده شده است.

نشست وی بر سجاده ی مشیخه:

نشستن بر سجاده مشیخه در نظر اهل طریقت انتخاب و نصب حق تعالی است که به امر خداوند عزوجل و پیامبر(ص)  صورت می گیرد است و هر که برای این رسالت مقدس برگزیده شود، همواره مورد نظر و عنایت خداوند خواهد بود. آن گاه هر نوری سرازیر شود بر او سرازير خواهد شد و هر کمکی را که بخواهد  بخاطر شایستگی به ارث بردن محمدیه و انجام وظایفش در هدایت مردم به راه حق و ایمان، دعوت به سوی خداوند متعال با حکمت و مواعظ نیکو، نشر خیر و نور و آرامش در بین مردم و انجام مأموریت های امر به معروف و نهی از منکر و تکالیف تربیت معنوی برای پیروان و تابعین، به او می رساند.

اوضاع درمورد شیخ (قدس الله سره) اینگونه بود؛ در آخرین زیارت که حضرت سید شیخ عبدالکریم کسنزان (قدس الله سره) ضریح های شیوخ کرام را در روستای (کربچنه) زیارت کردند، سید شیخ محمد (قدس الله سره) در همنشینی وی بود و در آن دیدار تعداد زیادی از خلفا و دراویش و یاران و مریدان حضور داشتند.

و پس از آن که جناب شیخ عبدالکریم ـ رحمت الله علیه ـ تشریفات زیارت را به پایان رساند، با نشانه هایی از خرسندی بر چهره سخاوتمندش نشست و گفت: ای فرزندان درویشی من، از امروز سید شیخ محمد شیخ شما خواهد بود و این امر اساتید ماست، هر که از او اطاعت کند ما را اطاعت کرده است، و هر کس از فرمان او منحرف شود از فرمان ما منحرف شده است.

سپس به ضریح های شیوخ نگاه کرد و گفت: اکنون با شما وداع می کنم و این آخرین دیدار شما خواهد بود. او نماینده شماست که به او اعتماد کردید و به نمایندگی پذیرفتید _اشاره به پسرش شیخ محمد.

این رویداد انتقال شیوخ طریقت را از حضرت شیخ عبدالکریم (قدس الله سره) به حضرت شیخ محمد کسنزان( قدس الله سره) رقم زد. همان ‌گونه که شیخ خبر داده بود این آخرین زیارت وی از آباء و اجداد خود بود. وی در سال (1398 ه.ق) مصادف با (1978 م) اندکی پس از آخرین زیارتش به صحابی عالی منتقل شد. وفات او را شیخ محمد عمر قره داغی (رحمه الله علیه) رئیس علمای سلیمانیه در مرثیه خود به خاطر شیخ عبدالکریم رضی الله عنه نقل کرد و گفت:

وَفَـاتُـكُمْ كَـارِثَـةٌ عـبـدَ ﭐلكريـمْ

تَأْرِيخُكُمْ ( فـي جنة ﭐلخُلْـدِ ُقيـمْ )

مرگ شما برای عبدالکریم اندوه بار است

تاریخ شما (در بهشت ​​ابدی ماندگار شد)

رحلت شیخ ( قدس الله سره)، برای عزیزان و خلفا و مریدان و همه مسلمانان مصیبت بار بود، زیرا او دارای شخصیتی بود که می توانست در بعد روحی و جسمی شخصیت رهبری را به نمایش بگذارد. علما و شعرا و نویسندگان به نوحه سرایی و ستایش جانشینانش شتافتند و فرزندش سید شیخ محمد کسنزان (رضی الله عنه) جایگاهش را گرفت.

ابیاتی از شعری در مرثیه شیخ عبدالکریم (روحش را قرین رحمت کند) بر می گزینیم که شیخ علامه عبد المجید قطب ( قدس الله سره)  یکی از پرچمداران علمای عراق و رئیس علمای کرکوک است، در ستایش خلیفه ی سیخ (رحمة الله علیه) يعني شیخ محمد کسنزان ( قدس الله سره) سروده است:

غَابَ عَنْ أَنظارِ أربابِ ﭐلوَفَا

مُرْشِدٌ مِن أهلِ بيتِ ﭐلمصطفى

سيِّـدٌ عنْ سيدٍ عنْ سيـدٍ

كُلُّهُمْ حَازُوا ﭐلعُـلا وﭐلشَـرَفَا

رَحَلَ ﭐلشّيخُ وَقَـدْ أورثـنا

لوعـةً في قلـبنا وا أسَـفَا

رَحَلَ ﭐلشّيـخُ نَعَـمْ لكـنَّهُ

أسداً خَـلَّف ثُـمَّ ﭐنْصَـرَفا

ذَهَبَ ﭐلشّيخُ وأبْقَى بعـدهُ

ذهبـاً يَعْـرِفُهُ مَنْ عَـرَفَا

لَمْ يَمُتْ شيخٌ تَجَلَّى بعـدهُ

مَنْ حَـذَا حَـذْوَ أَبيهِ وَﭐقْتَـفَى

بدین ترتیب شیخ محمد کسنزان ( قدس الله سره) مقام والدش شیخ عبد الکریم ( قدس الله سره) را پس از انتقالش به جوار پروردگار پذیرفت و امور طریقت و ارشاد را به عهده گرفت. خلفا و دراویش به عنوان معلم و پدر معنوی  در سال ( 1398 ه) مصادف با (  م 1978) با وي بیعت کردند.

آوازه و شهرت شیخ محمد کسنزان ( قدس الله سره) از همان سالهای ابتدایی شیوخیت گسترش یافت. از این رو مردم از هر فرقه به سوی او میرفتند. اخلاص و صدق شیخ ـ رضوان الله تعالی علیه ـ  در کنار شخصیت جذاب خانوادگی و شکیبایی او در دعوت به درگاه خداوند متعال، سبب شد تعداد عظیمی از طلاب علوم دینی و غیره مثل طبیبان و مهندسان و متخصصان انواع علوم را به او جذب شوند.

و طریقت کسنزانی در سراسر عراق گسترش یافته است، بنابراین به سختی می توانید شهر یا روستایی را بیابید که شیخ محمد کسنزان (قدس الله سره)  در آن تکیه نداشته باشد که مورد بازدید مریدان و اتباع باشد. بلکه فراتر از آن  در کشورهای دیگر مانند ایران، ترکیه، جمهوری های قفقاز، هند، پاکستان، ایالات متحده آمریکا و برخی کشورهای اروپایی نیز توسعه یافت و این نشان دهنده علاقه بسیار شیخ ( قدس الله سره) به معرفت و تربیت و ارشاد است.

شیخ محمد کسانزان (قدس الله سره) دارای کرامات فراوان و مکاشفات روشن است اما او از یاد کردن آن ها روی گردان بوده و هست و اجازه نمی دهد کسی در این باره صحبت کند. او مریدان را از تکیه کردن به کشف و کرامت برحذر می دارد و تصوّف را دو خصلت می‌داند: استقامت و سکون. و اینکه بزرگ ترینِ کرامات، استقامت به شریعت خداوند عزوجل است.

خلوت ها

حضرت شیخ محمد کسنزان ( قدس الله سره) در زمان پدرش خلوت های زیادی داشت. اولین خلوت (اعتکاف) وی شش ماه پس از تصدی امور طریقت و شیخیه بود که  در بیستم شعبان سال 1398 هجری قمری منطبق با 1978 میلادی بود. او را عده ای از دراویش و خلفای همراهی می کردند که هر کدام پس از فراگرفتن نظام و آداب خلوت از استادشان در پی سخنرانی شیخ ( قدس الله سره) پیش از ورود به آن، با نیتی خالص در خلوت او می نشستند. وی در سال  1399 هجری قمری منطبق با 1979 میلادی وارد خلوت دوم خود شد و دو برابر تعداد دراویش که در خلوت اول با او وارد شده بودند همراه او گشتند و نظام خلوت به طور کامل بر آنها اعمال شد و هر یک از آنها با نصیب خود از آن خارج شدند.

دستاوردهای علمی و عرفانی

در زمینه تحقیق و تألیف و انتشارات صوفی وی دارای تالیف های بسیار است، که تعدادی از آن ها را چاپ کرد:

۱) كتاب ﭐلأنوار ﭐلرحمانية في ﭐلطريقة ﭐلعلية ﭐلقادرية ﭐلكسنـزانية .

۲) نشر كتاب : جلاء ﭐلخاطر من كلام ﭐلشيخ عبد ﭐلقادر .

۳) كتاب ﭐلطريقة ﭐلعلية ﭐلقادرية ﭐلكسنـزانية .

۴) موسوعة ﭐلكسنـزان فيما ﭐصطلح عليه أهل ﭐلتصوف وﭐلعرفان .

او تعدادی کتاب و نامه دیگر تحت عنوان چاپ دارد، از جمله:

• ألكرامات في طور جديد .
• ألكسنـزان وﭐلإنسان .
• ألتصوف .. قانون ﭐلسماء ﭐلأول .
• ألدعاء مخ ﭐلعبادة .
• إطالة ﭐلشعر في ﭐلإسلام .
• ألسبحة في ﭐلإسلام .
• ألخلوة في ﭐلإسلام .
• ألتكايا بيوت الله .
• ألمولد ﭐلنبوي وأهميته في ﭐلعصر ﭐلحديث .
• ألبيعة وﭐلمعاهدة عند ﭐلصوفية .

سایر دستاوردهای علمی:

سبک مدرن تعلیم و تربیت گاهی به صورت متون خالی از محتوای اخلاقی و مفاهیم اخلاقی ظاهر می شود. و اگر بین علم و ادب فرق گذاشته شود، ذخایر علم و غنای علم هر چه باشد، در تأثیر علم بر روی اخلاق و رفتار و تهذیب نفس و صلاح دلها ضعف شدیدی خواهید یافت. شخصی که برای او ادب و تربیت اخلاقی نباشد، هیچ خیری در معرفت او نیست.

از اینجا، رابطه ادغام و همگرایی علم و تصوف تقریباً در ذات شیخ محمد کسنزان و جوهره طریقت صوفی او یک واقعیت ثابت بود. شما به سختی می توانید کوچکترین جدایی یا واگرایی بین تحقیقات علمی و تجربه عرفانی او مشاهده کنید. گویی دو ترازو را در لبه اعتدال در دو دست سخاوتمند خود گرفته است، و یک طرف را بر طرف دیگر برتری نمی دهد.

این امر در تمام دستاورد هایی که جناب شیخ ( قدس الله سره) ارائه می کنند و یا در پی ارائه آن هستند مشهود به نظر می رسد. از جمله آن ها:

.تأسیس  (دانشکده شیخ محمد کسنزان جامع)، که علاوه بر دپارتمان علوم شرعی، تصوف و گفتگوی ادیان، بخش های دیگری نیز در اقتصاد، سیاست، حقوق، زبان، علوم کامپیوتر و ریاضیات کاربردی نیز در بر می گیرد. بی شک دستاوردی است که میزان تعامل شیخ محمد کسنزان رضی الله عنه را با مقتضیات عصری که در آن زندگی می کند با استفاده از وسایل مدرن مناسبش را نشان می ‌دهد.

این دانشکده علوم و انسانی مانند هسته یک دانشگاه بزرگ است که در همه کشورهای جهان متمدن شعبه خواهد داشت، همانطور که شیخ – رضوان الله تعالی علیه – امیدوار است.

.دستاورد او در تقویم پیشرو اسلامی، امیدواریم با توجه به رساله علمی دقیق محاسبات مبتنی بر نجوم مورد قبول و انتشار قرار گیرد.

این تقویم (تقویم محمدی) است. تقویمی است که وقایع مربوط به ولادت حضرت اعلی حضرت رسول الله را شرح می دهد. این تقویم به عنوان جشن دائمی یاد ظهور جلیل القدر محمدی است، پس عملی است برای تقدیس، تسبیح و ارج نهادن به حضور پیامبر اکرم. علاوه بر این، مزایای زیادی برای دانشجویان تاریخ اسلام فراهم می کند زیرا تاریخ وقایع در ارتباط با آغاز واقعی تاریخ اسلام است. این تقویم به عنوان یک راه حل ایده آل برای بسیاری از مشکلات و موانع در مطالعه این تاریخ(4) عمل می کند. همچنین این تقویم مبارک تقویم هجری را لغو نمی کند، بلکه امتداد آن است.

.تأسیس (شورای مرکزی فرقه های صوفی در عراق) در زمانی که نشانه های چند پارگی وحدت عراق مشهود بود و کلام مسلمانان پراکنده شده بود، این مجلس آمد تا کلمه تصوف را در عراق یکی کند. برای اینکه وظیفه خود را نسبت به پروردگار و دین و کشور خود به طور کامل انجام دهند. این شورا همچنین بر آن است تا مجرای گفتگو و آشنایی با سایر اجتماعات، مجالس، فرقه ها ، طریقت ها و صوفی های جهان را به منظور انجام همان وظیفه در قبال جهانیان باز کند. وحدت کلمه ای است که علیه همه کسانیست که سعی در تجاوز به مقدسات مسلمانان به طور عام و تصوف به خاص دارند.

شیخ محمد کسنزان، (قدس الله سره)  آرزو دارد که این مجلس را در دل و ذهن صوفیان جهان طنین انداز کند. تا دور هم جمع شوند و یک شورای مرکزی جهانی برای تصوف اسلامی تشکیل دهند که شاخه های اصلی آن در هر کشوری در جهان باشد. به طوری که آنها به طور جمعی وظایف اساسی خود را به عنوان مدافع معنوی انجام دهند. و به طوری که به طور جمعی وظایف اساسی خود را به عنوان مبلغان معنوی انجام دهند و با تحولات جهانی به نحو احسنت مواجه شوند و به نحو شایسته و شرافتمندانه پرچم خیر و صلح و محبت را در میان مردمان سراسر جهان به دوش بکشند.

این دریچه مدرنی است که از طریق آن رویکرد سید شیخ محمد کسنزانی (قدس الله سره)  به جهان به سبکی بی سابقه صوفیانه معاصر نمایان می شود تا جنبه های روشن و گشودگی عرفان اسلامی را به دیگران منعکس می کند. در این سایت به اتخاذ آخرین برنامه های الکترونیکی توجه شده است. جدیدترین طرح های زیبا با عنصر اصالت همزمان به کار رفته است، و این از حیث هنریست. و اما از حیث فکری، این سایت مهر فراگیری و زبان گفت و گوی متمدنانه را به عنوان گامی اساسی در این عصر برای پر کردن شکاف و پر کردن فاصله با دیگری برگزیده است. این سایت درهای خود را به روی همه شرکت کنندگان، برای دریافت نظرات و آشنایی با صوفیان از طرق مختلف و تنوع سیر آنها باز کرده است. همچنین درهای خود را به روی همه متفکران اسلامی که هدفشان ارتقای اندیشه اسلامی به سطح متمدنی که باید باشد، با انتشار، اظهار نظر و بارور کردن ایده ها و دیدگاه ها گشود.

امید است این سایت درهای خود را به روی زبان های اصلی جهان باز کند و تحقیقات، مطالعات و مقالاتی را دریافت کند که باعث تعمیق و تقویت ارتباط فکری، فرهنگی و علمی مسلمانان با دیگران می شود.

. سایت ( طریقت عالیه قادریه کسنزانی). این سایت تخصصی در رویکرد، روش و اصول طریقت عالیه قادریه کسنزانی می باشد و مانند سخنوری است که با دنیا صحبت می کند و تصویریست که گویای ماهیت و محتوای خود است.

.  هدایت تاسیس ( مرکز جهانی تصوف و تحصیلات روحانی). وی هدایت تاسیس این مرکز را در سال (1415 ه ق) مصادف با (1994 م) را انجام داد. این مرکز به طور تخصصی در مورد موارد شفای فوری مرتبط با خوارق و کرامات طریقت به گونه ای که وجود ذات الهی را اثبات کند، تحقیق می کند. با مقایسه این پدیده های خوارق از یک سو و پدیده های فراروانشناختی از سوی دیگر،  شکست دومی در مقابل خوارق را اثبات می‌کند. بعلاوه مطالعتت دیگر که در این مرکز به دست محققان متخصص انجام می‌شود.

حاشیه ها:

1: قرداغ: به معنای کوه سیاه است. منطقه ای است که در حومه ی شهر سلیمانیه واقع شده است.

2: دربند بازیان: منطقه ای کوهستانی با جنگل های انبوه می باشد که بین استان های سلیمانیه و کرکوک واقع شده است.

3: نبرد میدان: نسوب به منطقه ی (میدان) است که در شمال شرقی عراق نزدیک مرز ایران و عراق است.

4: برای مشاهده فواید این تقویم در مطالعه ی تاریخ اسلام می توان به مطالعه ی مخصوص این موضوع مراجعه کرد.