تسبیح

تسبیح

در لغت :

خدا را تسبیح کن و در آن: تقدیسش کن و تنزیه اش کن، بگو: خداوند پاک و منزه است.(1)

در قرآن کریم :

این لفظ در قرآن ۹۷مرتبه به صورت های مختلف آمده است، از جمله این گفته خداوند تعالی : تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ والْأَرْضُ وَمَنْ فيهِنَّ وإن مِنْ شَيْءٍ إِلّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِنْ لا تَفْقَهونَ تَسْبيحَهُمْ إِنَّهُ كانَ حَليماً غَفوراً (الإسراء : 44) .

در اصطلاح اهل تصوف

امام قشیریمی فرماید: تسبیح: تقدیس و تنزیه او می باشد، و به معنی غوطه ور شدن اسرار در دریاهای تکریم می باشد و نیز :تسبیح یعنی عبارت تنزیه خداوند تعالی از چیزی که در شان او نیست.

شیخ اکبر ابن عربی می فرماید: تسبیح قسمتی از انواع ستایش است، و برای همین ستایش با این میزان سنجیده می شود، و همچنین سبحان الله و … جز اذکار در گستره حمد قرار می گیرد.

شیخ عبدالوهاب شعرانی می فرماید: تسبیح: ثنای خداوند است از امور سلبی و تشبیه وقیاس و سایر نواقص از او دور است و درخور خداوند تعالی نمی باشد.

شیخ حسین حصنی می فرماید: تسبیح: تنزیه است، که بعضی مواقع با گفتار انجام می شود، و بعضی مواقع با باور،و برای اهل حقیقت که او به واسطه نعت جلال و وصف کمالش او را شناخته و تسلیم ذات ربوبی او شده اند و نفس خود را در بند او اسیر کرده اند و همچنین برای تو تسبیحت صحیح نیست تا زمانی که نفست از تمامی شهوات پاک شود و نقصان ایمانت از بین برود، و هوی از ذهنت برود روحت از الفت با گناه و سرگرمی های دنیوی و جسمت از عادات و مخالفات و قلبت از ظلم غفلت پاک شود.

دکتر عبدالمنعم می فرماید: تسبیح: تنزیه خداوند از نواقص ممکن و امور حادث و عیب درذات و صفات

منابع :-

(1) – المعجم العربي الأساسي – ص 603 .

(2) – الإمام القشيري – تفسير لطائف الإشارات – ج 6 ص 98 .

(3) – الإمام فخر الدين الرازي – التفسير الكبير – ج 5 ص 595 .

(4) – الشيخ ابن عربي – الفتوحات المكية – ج 2 ص 403 .

(5) – الشيخ عبد الوهاب الشعراني – مخطوطة الأجوبة المرضية عن الفقهاء والصوفية – ص 155 – 156 .

(6) – الشيخ حسين الحصني– مخطوطة شرح أسماء الله تعالى الحسنة ( تأديب القوم ) – ص 2 .

(7) – د . عبد المنعم – معجم مصطلحات الصوفية – ص 44 .