در لغت :
الف ) یکی از سیارات منظومه شمسی است که ما در آن زندگی می کنیم.
ب ) بخشی از آن
در قرآن کریم این کلمه ۴۶۱ بار با صیغههای مختلفش آمده، که یکی از آنها این است:
( یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی وَاسِعَهٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ -العنکبوت/۵۶ )
یعنی : ای بندگان من که ایمان آورده اید ! بی گمان زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید
در اصطلاح صوفی
شیخ عبدالقادر جزایری می گوید : زمین اولین مخلوق دنیا است که خدا آن را جائی برای بیشتر عناصر مولد قرار داده و در بین سایر ارکان، مقصود است، در زمین است که در بهشت خواهیم بود و در آن محشور می شویم، در روز قیامت صفتش تغییر میکند و تبدیل به ساهره میشود یعنی جائی که در آن نمی شود به خواب رفت. شیخ عبدالوهاب شعرانی می گوید : عارفان با روح خود، نه جسمشان، در این زمین رفته اندز شیخ احمد ابن رفاعی و افرادی دیگر در این زمین رفته اند و خبر داده اند که اگر تمام آسمانها و زمینها در این زمین قرار گیرد تنها مثل حلقه ای است که در دشتی وسیع افتاده باشد
در اصطلاح کسنزان
زمین طریقت : شریعت است
زمین حقیقت : قلبی است که حجابها و پوششها از آن به کناری رفته باشد، چرکها و کدورتها از آن پاک شده و سختی و صلابتش از طریق انجام اذکار الهی که مشایخ طریق (ق) اجازه داده اند در هم شکسته شود و تبدیل به خاکی خشک و پژمرده گردد و آنگاه که آب تجلی حقیقت بر آن ببارد قلب تکان می خورد و خاکش بر می آید و گیاهانی بهجت آور از حقایقی را می رویاند که ثمرات خود را در دنیا و آخرت خواهد داد. پیامبر(ص ) می فرماید: (قلب المؤمن عرش الرحمن) یعنی قلب مؤمن عرش خدای رحمن است و یا به عبارت دیگر زمین تجلی اسم (رحمن) اوست که همه چیز را در بر گرفته است، پس زمین حقیقت است .
